ΓΝΩΡΙΜΙΑ ΜΕ ΤΙΣ ΚΑΜΑΡΕΣ - ΓΕΦΥΡΟΥΛΕΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ

                     ΜΙΚΡΑ ΨΗΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

ΟΙ ΚΑΜΑΡΕΣ ΣΤΗΝ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΗ ΚΡΙΤΣΑ

Η Κριτσά, το κεφαλοχώρι της Κρήτης, πέρα από τη χιλιόχρονη παρουσία και ιστορία του ,διακρίνεται και για τη ρυμοτομική του ιδιομορφία.

 Ο επισκέπτης αφού διασχίσει το κεντρικό της δρόμο όπου βρίσκονται οι δυο της πλατείες,  ο Καθεδρικός Ιερός Ναός της Παναγίας Οδηγήτριας και μια σειρά από τουριστικά καταστήματα αλλά και αρκετά καταστήματα εστίασης , δεξιά κι αριστερά, αξίζει να προχωρήσει και να χωθεί μέσα στα πολλά σοκάκια του χωριού.

 Εκεί θα ανακαλύψει ότι η ζωή συνεχίζεται όπως πριν πολλά πολλά  χρόνια.  Σπίτια ,αυλές, κληματαριές, άνθρωποι ,λες και δεν έχει φτάσει εδώ η «εξέλιξη» κι ευτυχώς.

Επίσης θα συναντήσει αξιόλογες παλιές εκκλησίες (τον Ιωάννη Χρυσόστομο-το μεγαλοπρεπή Ιερό Ναό το Αγίου Γεωργίου του Χαρακίτη, πάνω στο βράχο να προστατεύει το χωριό, του Αφέντη Χριστού- την Παναγία Δαβραδιανή κλπ.)

 Αυτή η στασιμότητα στο χρόνο –λέω εγώ τώρα-ίσως  είναι ένας ακόμη ελκυστικός λόγος να την επισκεφτείς.

Εμείς σήμερα θα σας γνωρίσουμε τις καμάρες (στοές), από διαφορετικές γωνίες τραβηγμένες, που συναντά ο επισκέπτης κατά το σεργιάνισμα του στους δρόμους, του παραδοσιακού χωριού.

Κάποιες κατασκευάστηκαν από ιδιοκτήτες  για να χτιστεί πάνω τους ένα  ή περισσότερα δωμάτια κι έτσι μεγάλωσε η οικία τους. Και κάποιες άλλες χρησιμοποιούνται μόνο για πέρασμα στα απέναντι δωμάτια.

Έχουμε και κάποια-φυσική- όπως θα δείτε, που δημιουργήθηκε από αναρριχόμενα φυτά που πέρα από τη δροσιά τους, είναι χάρμα οφθαλμών.

Υπάρχει μια υπέροχη ακόμη –αν την χαρακτηρίσουμε στοά- που χρησιμοποιείται από ταβέρνα για τους πελάτες της.

Τα σημεία αυτά σίγουρα ξεχωρίζουν στο χωριό μας, δίδουν ένα διαφορετικό χρώμα σ΄αυτό και γι΄αυτό ακριβώς το λόγο οφείλουμε να τα διαφυλάξουμε με κάθε τρόπο για τις μετέπειτα γενιές αλλά και προς χάρη των πολυάριθμων επισκεπτών μας!

 

 

                              

 

1.Βρίσκεται στον παράδρομο (παράλληλο του κεντριού). Ανήκε στην αείμνηστη παλιά  δασκάλα Γαρεφαλλιά,(Γαρεφαλλίτσα) Παγκάλου-Πεδιαδίτου.Σήμερα είναι ιδικτησία της οικογένειας Λιοντάκη. Πάνω της είναι χτισμένα δωμάτια και χρησιμεύει δίοδος –πέρασμα για διπλανή οικία, της οικογένειας Βάρδα.

2. Δίπλα στο Άγιο Γεώργιο το Χαρακίτη, επί της παρόδου Καπετά Γιάννη Ταβλά, συναντάς τη φυσική αυτή στοά. Από αναρριχόμενα φυτά. Ανήκει σε αλλοδαπούς-αγοραστές της οικίας.

                  

                

Η εντυπωσιακή αυτή στοά-αυλή στον κεντρικό δρόμο, χρησιμοποιείται για τους πελάτες της από την ταβέρνα «Πλάτανος», του Μανώλη Παγκάλου.

 Ένα σημείο χιλιοφωταγραφιμένο από παλαιόθεν, λόγω της ομορφιάς του.

 

                                    

            

               

3.Την καμάρα αυτή,τη συναντάς στο παράδρομο στα σκαλιά του Πολιτιστικού Συλλόγου «ΛΑΤΩ», της Κριτσάς.

 Εδώ έζησε τα τελευταία του χρόνια ο μακαρίτης Νικόλαος Κουτάντος , δική του ήταν η οικία.

Σήμερα ανήκει στην εν Αθήναις θυγατέρα του.

Κάτω από την καμάρα, πολύ παλιά λειτούργησε καφενείο, (βλέπε πινακίδα ΚΑΦΕΝΕΙΟ Η ΚΑΜΑΡΑ), ο Δημήτρης Κουτάντος και μετά το θάνατό του, το συνέχισε για  κάποια χρόνια η θυγατέρα του.

 

 

                     

                      

 

4.Η καμάρα αυτή βρίσκεται στο πάνω μέρος της παλιάς πλατείας. Ενώνει το δρόμο της Αγίας Μαρίνας με την Πλατεία.

Ανήκει σήμερα στο Γεώργιο Σημαιάκη.

   

 

           

 

 

5.Εδώ βλέπουμε μια καμάρα, που ως γέφυρα ενώνει δυο σπίτια. Βρίσκεται στον Αφέντη Χριστό, δίπλα από το Μουσείο της Κριτσωτοπούλας  και επί της οδού ΚΑΠΕΤΑΝ ΤΑΒΛΑ. Είναι ιδιοκτησία του Δημήτρη Μπρόκου, όπου και το πατρικό του σπίτι.

6.Πηγαίνοντας για τον Αφέντη Χριστό συναντάς αυτή την απλή  γεφυρούλα που ενώνει δυο σπίτια.

 

7. Αυτή η πέτρινη καμάρα βρίσκεται στην αυλή σπιτιού και ανήκει σε αλλοδαπό, αγοραστή.

Και λίγη ιστορία!

Έτσι για να μαθαίνουν οι νεότερες γενιές να αναφέρουμε σύμφωνα με μαρτυρίες των γεροντότερων του χωριού (μάλιστα πρόσφατα μου μίλησε ηλικιωμένος χωριανός, ήταν λέει τότε παιδί), δυο ιστορικά στοιχεία και τα θυμάται πολύ καλά.

1. Στην Πάνω Πλατεία ,ανάμεσα του παλιού καφενείου της Παγκάλου Μαρίας του Ιωάννου,(σήμερα λειτουργεί από τον εγγονό της ως τουριστικό κατάστημα) και το Μπακάλικο του Κωστή Κουτουλάκη, υπήρχε μια μεγάλη πύλη με πόρτα. Η πόρτα αυτή λένε ότι έκλεινε και χώριζε το χωριό στα δυο. Την εποχή εκείνη οι λογομαχίες και οι διαπληκτισμοί λόγω διαφορετικών πολιτικών κομμάτων έφταναν στα μαχαίρια. Για το λόγο αυτό πολλές φορές έκλειναν την πόρτα οι μεν στου δε για να τους εμποδίσουν να περάσουν προς τη μεριά τους. Σήμερα βέβαια τέτοια πύλη δυστυχώς για ιστορικούς λόγους δεν υπάρχει. Κάποια χρονιά (άγνωστη), οι αρχές έκριναν ότι στις μέρες τους δεν υπήρχε ανάγκη ύπαρξης κι αποφασίστηκε η κατεδάφισή της.

2. Η παλιά Κοινότητα (τα γραφεία), βρισκόταν πριν χρόνια εκεί που σήμερα λειτουργεί ως γραφείο του Πολιτιστικού Συλλόγου του χωριού μας. Μάλιστα λειτούργησε και ως Αγρονομείο.

 Ο Σύλλογος επειδή δεν είχε γραφείο του παρεχωρήθη το κτίριο αυτό επί προεδρίας  Γιάννη Σιγανού, (Ζέρβα).

Ένα νέο μεγαλύτερο διώροφο κτίριο δημιουργήθηκε για να καλύψει τις ανάγκες της μεγάλης Κοινότητας της Κριτσάς.

Γνωρίζετε όμως ότι στη θέση της υπήρχε μια μεγάλη στέρνα και γέμιζε με το πλεονάζον νερό του Κεφαλόβρυσου;

Μάλιστα μια τεράστια συκιά ποτιζόταν δίπλα της που λόγω ύψους έφτανε πάνω από τον κεντρικό δρόμο.

Το νερό αυτό χρησίμευε για να ποτίζονται μια σειρά από περβόλια πιο κάτω.

Υπήρξε δηλαδή ένας παραγωγικός χώρος πίσω από την Παναγία Οδηγήτρια και κάτω από τη νέα κοινότητα, που κάλυπτε αρκετές οικογένειες σε κηπευτικά και φρούτα.

Για το λόγο αυτό, η περιοχή αυτή λέγεται και σήμερα «ΠΕΡΒΟΛΙΑ».

Στις μέρες μας,  ελάχιστα έχουν παραμείνει ως περβόλια και τα υπόλοιπα έγιναν οικόπεδα ή είναι ακαλλιέργητα.

 Εκεί έκτισε και ο πατέρας μου το σπίτι που κληρονόμησα και μένω. Ο κήπος ανήκε στη μάνα του Αικατερίνη Παπαδάκη, γυναίκα του καπετάν Γιάννη Ταβλά.  

                                                        Γιάννης Κ. Ταβλάς Συνταξιούχος