1η ΜΑΡΤΙΟΥ 1876 ΜΙΑ ΕΠΙΓΡΑΦΗ!

 

ΚΡΙΤΣΑ: Μια παλιά επιγραφή

και το επώνυμο Ταβραδός- Δαβράδος!

Γυρνώντας τα σοκάκια της Κριτσάς (εκεί ψηλά στην Παναγία Δαβραδιανή), με έκπληξη διακρίνω στο ανώφυλλο κάποιας παλιάς οικίας , (η επάνω πελεκητή πέτρα της εισόδου της οικίας), την παραπάνω επιγραφή με ημερομηνία 1 Μαρτίου 1876!

Ψάχνοντας ψάχνοντας κατάφερα να βρω τα παρακάτω που αποδεικνύουν τον πρώτο ιδιοκτήτη του σπιτιού, αλλά και το ότι το επώνυμο Δαβράδος είναι πολύ παλιό όπως βέβαια κι άλλα που συναντάμε στο χωριό μας.

ΠΑΣΧΑΛΙΝΕΣ ΕΥΧΕΣ

 ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΚΡΙΤΣΩΤΩΝ ΑΤΤΙΚΗΣ " Ο ΚΑΣΤΕΛΛΟΣ"

Προς τους απανταχού Κριτσώτες και φίλους του χωριού μας

ΔΙΣΤΟΜΟ 2017

Σήμερα είναι Πασχαλιά 

κι αν η ευχή μας πιάνει

το τέλος κάθε Γολγοθά

οφέτος να σημάνει!

Για το Διοικητικό Συμβούλιο

Ο Πρόεδρος

Γιάννης Κ. Ταβλάς 

ΕΛΑ ΚΙ ΕΣΥ ΣΤΟ ΝΟΙΚΟΚΥΡΕΜΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ!

 Πολιτιστικός Σύλλογος Κριτσάς

Όλοι μαζί μπορούμε!! 

Για να συνεχίσουμε την παράδοση για το όμορφο που μας κληροδότησαν οι παππούδες και οι γιαγιάδες μας...

Για να καμαρώνουμε για το υπέροχο χωριό μας..

Για να δείξουμε ότι ακόμα και σε δύσκολες εποχές ενωμένοι, με όρεξη, μεράκι αγάπη και κέφι μπορούμε να ξαναζωντανέψουμε το χωριό μας..

ΦωτογραφίΖΩ…και Μνήμες ξεσκαλίΖΩ…στο παρελθόν γυρίΖΩ…!!!

Οι καμπάνες και τα σημαντήρια στις εκκλησίες

Στις αρχές της βυζαντινής περιόδου για την ειδοποίηση των πιστών να προσέλθουν στη θεία λειτουργία χρησιμοποιήθηκαν σήμαντρα ή σημαντήρια ή αγιοσίδερα.

Στη συνέχεια άρχισαν να κατασκευάζουν και να τοποθετούν καμπάνες στις εκκλησίες.

Οι πρώτες καμπάνες εμφανίσθηκαν στη Δύση κατά τον 6^ο αιώνα μ.Χ. και αργότερα στην Ανατολή, τον 9^ο αώνα. μ.Χ..

Η ονομασία τους προήλθε από την πόλη, Καμπανία της Ιταλίας, όπου υπήρχε άφθονο το μέταλλο κατασκευής τους.

Η ΑΓΓΕΙΟΠΛΑΣΤΙΚΗ ΠΡΙΝ ΑΠΟ 70 ΧΡΟΝΙΑ!

 

Στην Κριτσά, οι πιθαράδες από το Θραψανό

Γυρνάμε πολλά χρόνια πίσω, όπου η εμφάνιση των πιθαράδων από το Θραψανό στην Κριτσά, αποτελεί σημαντικό γεγονός. Οι Κριτσώτες αλλά και από την ευρύτερη περιφέρεια είχαν την ευκαιρία να αντικαταστήσουν τα ραγισμένα και σπασμένα τους πιθάρια ή να αγοράσουν κι άλλα.

Το ερειπωμένο Θραψανιώτικο καμίνι  στα Σπηλιαρίδια

ΣΤΟΥΣ ΚΡΙΤΣΩΤΕΣ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΟΡΟΣ

 

Παλιά έγγραφα σχετικά με την κυριότητα του Οροπεδίου του Καθαρού Κριτσάς.

 Έχουμε διαβάσει  κι έχουμε ακούσει, κυρίως εμείς οι Κριτσώτες, τόσα και τόσα, που μιλούν για  τον τρόπο κτήσης του Καθαρού Όρους, από την Κοινότητα της Κριτσάς.

Σήμερα σας παρουσιάζω κάποια έγγραφα (ντοκουμέντα),από την εποχή εκείνη, για να γνωρίσουν σήμερα όσοι απολαμβάνουν  τα αγαθά του Καθαρού, (κήπους, αμπέλια, καρποφόρα δένδρα, νερά, αλλά και βοσκοτόπια), ότι οι πρόγονοί μας, υπέστησαν τα πάνδεινα, για να το κατοχυρώσουν και να το παραδώσουν «καθαρό», στις μετέπειτα γενιές.

ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΤΟΥ ΚΑΘΑΡΟΥ ΤΗΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

 

ΜΙΑ ΠΑΛΙΑ ΕΠΙΣΚΕΨΗ ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΣΑ

 ΚΑΙ ΤΟ ΟΡΟΠΕΔΙΟ ΚΑΘΑΡΟΥ

Ποιος είδε βάρκα στο Ψηλορείτη, λέει το γνωστό σουρεαλιστικό άσμα, το οποίο βάλθηκε να κάνει ρεαλιστικό «Το Λασίθι στην Πλώρη» με το πρώτο μετεκλογικό ταξίδι του, σε Κριτσά Καθαρό, που πραγματοποίησε την Κυριακή 12.11.06.

 Ήταν ένα ξεχωριστό ταξίδι που συνδύαζε το τερπνό με το ωφέλιμο.

            Στα τερπνά καταχωρίστηκε η γνωριμία με τον τόπο και τους ανθρώπους του, που γοήτευσαν απόλυτα όλους τους συμμετέχοντες, στα ωφέλιμα η αποφυγή μιας ανεπανόρθωτης βλάβης στον παλαιοντολογικό θησαυρό και η συζήτηση με τους εκπροσώπους του ιστορικού οικισμού για τα προβλήματα τού τόπου.

 

Ο ΠΥΡΓΟΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

 

Ο Πύργος στην Αμπέλλα σαν…. παραμύθι!

Η Κριτσά -ως τοποθεσία, με το ανθρώπινο δυναμικό της και την ιστορική παρακαταθήκη της- είναι ένα χωριό με προοπτική, όπως φαντάζει στα μάτια μου. Αρκεί κανείς να «συναντήσει», να ανακαλύψει, να αγαπήσει, να πονέσει, να ονειρευτεί, να θελήσει να αποδείξει… μέσα σε αέναο κύκλο με εναλλασσόμενη ροή.     

Γιάννης Κ.Ταβλάς

Τα τοπωνύμια και η σημασία τους

Τοπωνύμιο σύμφωνα με την ετυμολογία της λέξης σημαίνει το όνομα ενός τόπου.

Τα τοπωνύμια αποτελούν ένα κομμάτι της ιστορίας και του πολιτισμού μας, τα οποία είναι άρρηκτα δεμένα με την ιστορία του κάθε τόπου.

ΑΠΟ ΤΟ ΚΑΘΑΡΟ ΚΡΙΤΣΑΣ

 

Τα πλυντήρια (λουτρά) αιγοπροβάτων

στο Οροπέδιο Καθαρού Κριτσάς.

Γνωριμία με το Οροπέδιο Καθαρό

          Το οροπέδιο του Καθαρού , θεωρείται και είναι, ένα από τα πιο αξιόλογα οροπέδια, της Κρήτης.

 Βρίσκεται σε υψόμετρο περίπου 1150 μέτρων και απέχει 16 χιλιόμετρα από την Κριτσά και 12 χιλιόμετρα από το οροπέδιο Λασιθίου.

Κατοικείται κυρίως το καλοκαίρι από βοσκούς με τις μάντρες και τα μετόχια τους, τρέφοντας πολλές χιλιάδες αιγοπρόβατα, ενώ δεν λείπουν και οι καλλιέργειες κηπευτικών και οπωροφόρων δένδρων, καθ' όλη τη διάρκεια του χρόνου.

 

Το επάγγελμα του στιλβοποιού, (λούστρου) στην Κριτσά

 “Ένα ψήφο έχει ο εισαγγελέας που του βάφει τα παπούτσια ο λούστρος, αλλά το ίδιο μετράει και η ψήφος του λούστρου”!

               Μια φωτογραφία της περιόδου Πάσχα 1963 στη πλημμυρική σε κόσμο και ανθούσα τότε Κριτσά. Εγώ με τον παιδικό φίλο, συμμαθητή και συνάδελφο Νίκο Ταβλά. Αριστερά Κωστής Δατσέρης του Γιάννη και της Ερωφίλης. 

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

 

Ο αργαλειός, (αργαστήρι), οι βελέντζες

και οι μπογιατζήδες της Κριτσάς.

Στον αργαλειό τση σκέψη μου,

’φαίνω τα όνειρά μου,

με τση ελπίδας χρώματα,

νήμα τα βάσανά μου.

Σημαντική ήταν η συνεισφορά του αργαλειού στην οικιακή οικονομία της Κριτσάς  τα παλιά χρόνια.

Δεν υπήρχε τίποτε που να μην μπορούσε να γίνει με τον αργαλειό και αφορούσε ένδυση και εξοπλισμό σε υφάσματα, κλινοσκεπάσματα και κάθε λογής ύφασμα, που να μην μπορούσε να φτιάξει η νοικοκυρά του παρελθόντος.

Με λίγα λόγια.

Ήταν το πιο απαραίτητο και το πιο πολύτιμο εργαλείο για την κάθε νοικοκυρά.  Αποτελούσε μέρος της ίδιας της ζωής και δεν έλειπε σχεδόν από κανένα  Κριτσώτικο σπίτι. 

ΑΠΟ ΤΟ ΧΩΡΙΟ ΜΑΣ

 

ΠΑΛΙΕΣ ΚΑΙ ΝΕΕΣ  ΓΕΦΥΡΕΣ ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΣΑ

Σιδερένιες και πέτρινες γέφυρες

Στην Ελλάδα υπάρχουν πολλές γέφυρες και γεφύρια από την αρχαιότητα.

Άλλες είναι ιστορικές, άλλες έχουν καταστραφεί από τον καιρό ή τους πολέμους ή έχουν αντικατασταθεί με νεότερες. 

 Άλλες είναι μικρές και άλλες μεγαλύτερες, άλλες γραφικές και άλλες σύγχρονες, άλλες πέτρινες και άλλες σιδερένιες

ΠΕΡΓΙΟΛΙΚΙΑ - ΧΡΙΣΤΟΣ (ΣΥΝΟΙΚΙΕΣ)

     

ΠΑΛΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ

 

Το επάγγελμα του γανωτή ή γανωτζή στην Κριτσά

 και ο Γεώργιος Σημαιάκης του Μενελάου

Γράφει ο Γιάννης Κ. Ταβλάς

                     -Ο γανωτζήηηηης ! Χαλκώματα γανώνωωωω !

-Ο γανωτζήηηηης … ο γανωτζήηηηης …. Χαλκώματα παλιά να γανώνωωωω !

Οι μεγαλύτεροι, θυμόμαστε,  στα παιδικά μας χρόνια τους πλανόδιους, γανωτζήδες με τα μαυρισμένα χέρια και ρούχα λόγω της δουλειάς.

Κάθε χρόνο μέχρι και πριν από 50 χρόνια, τουλάχιστο μια φορά , εμφανίζονταν στην Κριτσά  οι γανωτζήδες και με τη βροντερή τους φωνή, γανωτζής, γανωτζής, όλα τα γανώνω, ο γανωτζής, γανώματα γανώνω, καλούσαν τις νοικοκυράδες να φέρουν τα προς γάνωση σκεύη, ( τις κατσαρόλες, τα ταψιά, τα καζάνια, τα χαλκώματα, τα σιγλιά, τα κουτάλια, τα πηρούνια κλπ σκεύη της κουζίνας). 

Αρνητικά και τα 115 RAPID TEST στην Κριτσά (Video HD & Photos)

Το Υπουργείο Υγείας σε συνεργασία με την 7η Υγειονομική Περιφέρεια Κρήτης, με τη βοήθεια της Περιφέρειας Κρήτης, (Αντιπεριφέρειας Λασιθίου) , της Κοινότητας Κριτσάς και της κινητής μονάδας υγείας ΚΟΜΥ, πραγματοποίησε σήμερα Τετάρτη 7 Απριλίου στην κάτω πλατεία της Κριτσάς Rapid test (γρήγορο τεστ) έγκαιρης ανίχνευσης του κορονοϊού. 

Προσήλθαν για εξέταση 115 άτομα και ουδείς ευρέθη θετικός. 

 Βίντεο Γιάννη Λασιθιωτάκη

ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

 

ΙΩΑΝΝΗΣ ΕΜΜ.ΔΙΑΛΥΝΑΣ, (Βενετάς)

Στου Βενετά το ρούκουνα θα πάω να γλεντήσω

και στου Σκοτίδη την αυλή μετά θα τραγουδήσω.

Ένας από τους πνευματικούς ανθρώπους της Κριτσάς,  υπήρξε ο Ιωάννης Εμμ. Διαλυνάς, γωστός  ως Βενετάς.

Το πατρικό του βρίσκεται δίπλα στην εκκλησία Αγία Πελαγία και επί της πλατείας Ιωάννου Επιτροπάκη (διδασκάλου) και το οποίο διατηρούν τα παιδιά του Μανώλης (Συνταξιούχος στέλεχος του Ε.Ο.Τ.) και Αλέκος, (Συνταξιούχος γεωπόνος).

ΑΦΙΕΡΩΜΑΤΑ

 

Η ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΩΝ  ΠΡΟΣΦΥΓΩΝ  ΕΚ ΜΙΚΡΑΣ ΑΣΙΑΣ

ΚΑΙ Ο  ΑΓΙΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ ΘΕΟΛΟΓΟΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

Μετά τη μικρασιατική καταστροφή του 1922, αρκετές οικογένειες Μικρασιατών εγκαταστάθηκαν στην Κριτσά (Άγιο Ιωάννη Θεολόγο)

Τα  κελιά που περιβάλλουν το καθολικό της μονής, καθώς και τα κτήματά της, παραχωρήθηκαν στους νέους κατοίκους του οικισμού.

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ ΚΑΤΑ ΤΟ ΕΤΟΣ 1954

 

ΝΟΜΟΣ ΛΑΣΗΘΙΟΥ

ΕΠΑΡΧΙΑ ΜΕΡΑΜΒΕΛΛΟΥ

ΚΟΙΝΟΤΗΣ ΚΡΗΤΣΑΣ

ΧΩΡΙΟΝ ΚΡΗΤΣΑ

 ΙΣΤΟΡΙΚΟΝ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ

    Η Κοινότης Κρητσάς υπάγεται εν τη Επαρχία Μεραμβέλλου. Η παλαιά ονομασία της έδρας της Κοινότητος είναι η αυτή και σήμερον (Κρητσά). Ωσαύτως και των εις ταύτην υπαγομένων χωρίων και συνοικισμών, Ταπών, Μαρδάτι και Θεολόγου, ουδέποτε μετεβλήθη η ονομασία.

        Σήμερον η Κοινότης Κρητσά έχει ως έγγιστα 3.000 κατοίκους. Δεν είναι κέντρον επαρχίας.

        Η γεωγραφική της θέσις ευρίσκεται νοτίως της Νεαπόλεως. Και από μεν της πρωτευούσης του Νομού, τον Άγιον Νικόλαον, απέχει 2 ώρας, από δε της Νεαπόλεως 3 περίπου ώρας.

        Η Κοινότης είναι ορεινή. Κείται εις επικλινή θέσιν, το έδαφός της είναι στερεόν και ουδέποτε υφίσταται καθιζήσεις.

ΜΟΡΦΕΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

 

ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΕΡΓΟ ΤΟΥ  ΝΤΕΛΑΛΗ (ΤΕΛΑΛΗ) ΣΤΗΝ ΚΡΙΤΣΑ

 ΚΑΙ Ο ΜΑΝΩΛΗΣ ΠΕΔΙΩΤΗΣ

Γράφει ο Γιάννης Κ.Ταβλάς

          Τα παλιά τα χρόνια που δεν είχαν ανακαλυφτεί το ραδιόφωνο, η τηλεόραση και το μεγάφωνο, οι αρχές είχαν πρόβλημα να επικοινωνήσουν με τους κατοίκους και να τους πουν για κάποια πράγματα ή αποφάσεις που τους αφορούσαν.

Για το σκοπό  αυτό επιστράτευαν κάποιο άνδρα από το χωριό, τους λεγόμενους  ντελάληδες,  ή κράχτες, ή τελάληδες, ή δημόσιοι κήρυκες, ή κοινώς διαλαλητές.

             

               

 Η ονομασία τελάλης φαίνεται να έχει ρίζα  αφ’ ενός Τουρκική (TELLAL), (αυτός που ανακοινώνει τα μαντάτα,νέα) και κατά άλλους έχει ρίζα Αραβική (DELLAL), ντελάλης