ΑΦΙΕΡΩΜΑ ΣΤΟΥΣ ΙΕΡΕΙΣ ΤΟΥ ΧΩΡΙΟΥ ΜΑΣ!

 

ΜΙΚΡΑ ΨΗΓΜΑΤΑ ΑΠΟ ΤΗΝ ΤΟΠΙΚΗ ΜΑΣ ΙΣΤΟΡΙΑ

Οι ιερείς και ιερομόναχοι από την Τουρκοκρατία έως σήμερα στην Κριτσά Λασιθίου

Οι πυλώνες του χωριού: Ιερέας, Δάσκαλος, Ιατρός, Πρόεδρος.

Αλλά η πραγματική Ελπίδα μας τα παιδιά!!

                                                       Γράφει ο Γιάννης Κ. Ταβλάς

Γυρνάμε χρόνια πολλά πίσω, στην εποχή της Τουρκοκρατούμενης Κρήτης. Ασφυκτικά οι κατακτητές απαγόρευαν την Ορθόδοξη πίστη στους ραγιάδες και το χτίσιμο εκκλησιών παντού, σε όλα τα χωριά της.

Στο χωριό μας την Κριτσά γνωρίζουμε από το ποίημα που αναφέρεται κι εξυμνεί την ηρωίδα, Κριτσωτοπούλα – Ροδάνθη, τη μοναχοκόρη του πρωτόπαπα του χωριού, ότι έμαθε τα πρώτα της γράμματα στο Κρυφό Σχολειό που λειτουργούσε πέρα εκεί ψηλά, στην Παναγία Φανερωμένη.

Εν τούτοις παρά τις απαγορεύσεις, τις απειλές και τους διωγμούς, το θρησκευτικό φρόνιμα των Κριτσωτών ήταν πάντοτε υψηλό και τίποτα δεν ήταν ικανό να τους εμποδίσει στο να μην κάνουν το Σταυρό τους και να λατρεύουν τον Ύψιστο.

Η μια εκκλησία “φύτρωνε” πίσω από την άλλη στο χωριό μας. Οι ευσεβείς κάτοικοι με την πρώτη ευκαιρία δεν έχαναν χρόνο. 52 εκκλησίες, μικρές και μεγαλύτερες απαριθμούνται στις μέρες μας στην τεράστια περιφέρεια της Κριτσάς.

Αν προσθέσουμε και τα πολυάριθμα εκκλησάκια σε δρόμους ,χωράφια και αυλές σπιτιών, θα κατανοήσουμε περισσότερο σε πόσο μεγάλο βαθμό οι Κριτσώτες από παλιά ήταν Θρησκευόμενοι.

Λέγεται ότι κάθε μεγάλη οικογένεια του χωριού είχε και τον παπά της , στους 22 φτάσανε παλιά.

Οι διηγήσεις λένε ότι κάποια χρονιά που ήρθε στην Κριτσά ένας Δεσπότης για να λειτουργήσει , ρώτησε να μάθει πόσοι είναι οι παπάδες στο χωριό. Σαν άκουσε τον αριθμό χαμογελώντας είπε:

“ Ο Μιχαήλ Αρχάγγελος να βάλει το χέρι του !”

Οι ιερείς εκείνη την εποχή ήταν άμισθοι και κίνητρό τους για να γίνουν παπάδες ήταν μόνο και μόνο το να σώσουν την ψυχή τους. Όσο για γράμματα ήξεραν πολύ λίγα. Για να υπογράψουν δε γνώριζαν αλλά έβαζαν δυο μάρτυρες την υπογραφή τους αντ’ αυτών.

Ένας τέτοιος αγράμματος παπάς λέγεται ότι ήταν ο π. Νικόλαος Παπαδούλης, ο οποίος όμως γνώριζε απ’ έξω όλη τη λειτουργία κι έτσι λειτουργούσε χωρίς να χρειάζεται κανένα εκκλησιαστικό βιβλίο.

Ο ρόλος των ιερέων

Ο ρόλος των ιερωμένων γενικά, κυρίως εκείνη την εποχή, ήταν ιδιαίτερα σημαντικός στη ζωή του δικού μας χωριού, αλλά και γενικότερα των επαρχιών της Κρήτης.

Οι άνθρωποι τότε, στη μεγάλη τους πλειοψηφία, ήσαν θρησκευόμενοι και πίστευαν στην εκκλησία και στο λόγο των ιερέων. Η λειτουργία ήταν παρηγοριά τους και ο χριστιανικός λόγος  των ιερέων απάλυνε τις ψυχές τους από τα άσχημα συμβάντα της ζωής, ενώ ακόμη είχε μεσολαβητικό ρόλο και στις μεταξύ τους διαφορές.

Είναι γνωστή η φράση που έλεγαν στο χωριό όταν τους πέθαινε ένα παιδί, πράγμα αρκετά συχνό εκείνη την εποχή: …του θεού είναι, ο θεός μας το έδωσε, ο θεός μας το πήρε… ΄Έτσι απάλυνε ο πόνος.

Πρέπει να υπογραμμίσουμε και να διευκρινίσουμε, πως στο άρθρο αυτό, παραθέτουμε όσα στοιχεία μπορέσαμε να συλλέξουμε από διάφορες πηγές.

Σίγουρα θα υπάρχουν ελλείψεις και ενδεχομένως και κάποια λάθη.

Γι’ αυτό, καλό είναι όποιος διαπιστώσει οτιδήποτε σχετικό, ας μας ενημερώσει, ώστε να γίνουν οι κατάλληλες διορθώσεις, για την ακριβέστερη απόδοση της ιστορίας του χωριού μας. Ιστορικό  είναι το χρέος!

Όπως προείπαμε πολλοί υπήρξαν οι ιερείς που διακόνησαν τις εκκλησίες του χωριού μας και ευλόγησαν πολλές γενιές συγχωριανών μας. Μας είναι άγνωστο πότε ακριβώς και ποιοι υπηρέτησαν ακριβώς κυρίως στα χρόνια της τουρκοκρατίας.

Ας προσπαθήσουμε εδώ, με οδηγό, τις λίγες γνώσεις που διαθέτουμε αλλά και την πολλή μας διάθεση για έρευνα, να κάνουμε μια καταγραφή και να παραθέσουμε παρακάτω για κάποιους λίγα από στοιχεία τη ζωή τους.

Ο Πρωτόπαπας, πατέρας της Ροδάνθης.

Στα απίστευτα ιστορικά γεγονότα που διαδραατίστηκαν με τους Τούρκους κατακτητές της Κρήτης,την περίοδο 1817-1823, έπαιξε σημαντικό πρωτεύονται ρόλο η «Ροδάνθη»,κόρη του πρωτόπαπα της Κριτσάς , ο οποίος ήταν παππούς του παπά Ιωάννη Γεωργίου Παγκάλου.

Οι γονείς της ,(παπάς του χωριού και η γυναίκα του (παπαδιά) ,κατασφάχθηκαν από τους Τούρκους και η Ροδάνθη αναγκάστηκε εκ των πραγμάτων να σκληρύνει τον χαρακτήρα της και πολέμησε με λύσσα την Τουρκιά.

Οι αγώνες και τα κατορθώματά της για τη λευτεριά έγιναν τραγούδι και θρύλος. Η περιπετειώδης ζωή της συγκίνησε και θα συγκινεί σειρές γενεών. Είναι η ηρωική μορφή της γυναίκας που αρνήθηκε τις χαρές της ζωής και έγινε η σκληρή εκδικήτρια της τουρκικής τυραννίας στη Κρήτη.

Δυστυχώς πολλές λεπτομέρειες δεν διασώθηκαν. Τη ζωή, τις περιπέτειες ,τη δράση και το τέλος της, μόνο με ζωηρές διηγήσεις και μέσα από το έργο του Νεαπολίτη ποιητή Διαλυνομιχάλη “Η Ροδάνθη – Κριτσωτοπούλα”,γνωρίζουμε.

Βαρειά και πένθιμα κτυπά το σημαντήρι,

παπάδες ψάλλουν θλιβερά με τόσας μελωδίας,

και παίρνουνε τα λείψανα και παν στο Μοναστήρι,

κι έληξε ο επίλογος αυτής της τραγωδίας.

Της παπαδιάς ανοίξανε τον τάφον και τους θάψαν,

και αποπάνω ύστερα την πλάκα των εγράψαν:

“Tρία κορμιά κοιμούντ’ εδώ που μέσα σ’ έναν χρόνον

εχύσανε το αίμα των για πίστι και πατρίδα,

που δεν βαστούσαν της σκλαβιάς τον θεριωμένο πόνον,

Μάννα, πατέρας και αγνή αθώα κορασίδα”.

Να προσθέσουμε και κάποιες πληροφορίες που λάβαμε από τη Μαρία Κυριακάκη (παλιός κάτοικος συνοικίας Καβούσα και σήμερα κάτοικος Κηφισιάς) της οποίας ο παπά πατέρας   της Ροδάνθης ήταν προπάπους της και ονομαζόταν Νικόλαος Κοκκίνης.   Ο παπά Νικόλαος Κοκκίνης απέκτησε τέσσερις κόρες: 1. Tη Ροδάνθη Κοκκίνη-Παγκάλου 2. Τη Μαρία Κοκκίνη-Τραντά (Τρανταντώνενα) 3. Την Ειρήνη Κοκκίνη -Μακράκη η οποία νυμφεύτηκε στις Τάπες και 4. Τη Δέσποινα (Δεσποινιό) Κοκκίνη -Τραντά η οποία μεγάλωσε τον ορφανό παπά Κων/νο Πάγκαλο.

π. Ιωάννης Γεωργ. Πάγκαλος:

Ο π. Ιωάννης απέκτησε τέσσερα παιδιά. Το Γεώργιο ,τη Μαρία,το Παπαδιώ και ένα ακόμη που αβάπτιστο σκοτώθηκε από τους Τούρκους.

Το 1866 οι Τούρκοι ερήμωναν ,κατέσφαζαν και κατέκαιγαν τα πάντα. Σκοπός τους να φτάσουν από το Μεραμπέλλο μέχρι το Οροπέδιο του Λασιθίου για να το καταστρέψουν. Οι οικογένειες έντρομες προ του κινδύνου βγήκαν να κρυφτούν στα βουνά.

Ο παπά Γιώργης παίρνει την οικογένειά του και κρύβεται σε μια σπηλιά στη θέση Σφουγγομάλι της περιφέρειας Κριτσάς ( βρίσκεται και σήμερα 150 μ. από τον κεντρικό αγροτικό δρόμο).  Κατά κακή του τύχη το κλάμα του μωρού πρόδωσε στους διερχόμενους από τον κοντινό αυτό δρόμο Τούρκους την κρύπτη τους.  Ορμούν λυσσασμένοι και σφάζουν πρώτα το παπά πάνω στα πόδια της παπαδιάς. Του κόβουν το κεφάλι, το δέσανε στην ουρά αλόγου και το περιέφεραν σε κάμπους και χωριά προς εκφοβισμό των Χριστιανών. Όσο για το ακέφαλο σώμα του το θάψανε στο προαύλιο της Αγίας Τριάδας των Λακωνίων. Το βυζανιάρικο παιδί το αρπάξανε και το πετάξανε στους βράχους και σκοτώθηκε. Τα μεγαλύτερα αδέρφια (10 – 16 ετών), τα οδήγησαν σκλαβάκια στην Πόλη. Πέρασαν τα χρόνια και κατάφεραν να ξεφύγουν και να φτάσουν στο χωριό. Η μάννα τους από τη μεγάλη της χαρά δεν άντεξε και πέθανε μπροστά τους.

π. Γεώργιος Ιωάν. Πάγκαλος:

O π. Γεώργιος ήταν γιος του παπά Ιωάννη Γεωργίου Παγκάλου. Όταν κατάφερε κι επέστρεψε από την Κωνσταντινούπολη, όπως αναφέραμε παραπάνω, γνωρίστηκε με τον Επίσκοπο Πέτρας Μελέτιο Χλαπουτάκη, ο οποίος τον εξετίμησε και επειδή γνώριζε κάποια γράμματα τον χειροτόνησε παπά.

Ο παπά Γιώργης απέκτησε πολυμελή οικογένεια με τέσσερα αγόρια και τέσσερα κορίτσια.

Ο Μιχάλης, ο Νικόλαος και ο Ιωάννης έγιναν κι αυτοί παπάδες, ενώ ο Δημήτριος πέθανε ανύπανδρος.

π. Εμμανουήλ Πέρος (Περάκης)

Η κόρη του παπά Γιώργη, η Παπαδιώ, νυμφεύθηκε τον π. Εμμανουήλ Πέρο (Περάκη) και γι’ αυτό τη λέγανε Παπαπέραινα. Τούτος λειτουργούσε στον Άγιο Γεώργιο τον Καβουσώτη. Υπήρξε κι αυτός παλιά ενοριακός ναός. Γι’ αυτό σαν πέθανε τον εθάψανε βορινά, έξω από την εκκλησία, κάτω από ένα μεγάλο τοξωτό καμαρωτό που και σήμερα υπάρχει.

Η Ελένη πήρε σύζυγό της το Νικόλαο Μακρή από τις Τάπες.

Η Σοφούλα τον π. Ιωάννη Κλώντζα και η άλλη η Μαρία τον αγράμματο όπως προαναφέραμε, π. Νικόλαο Παπαδούλη.

π. Ζαχαρίας Ανδρέα Λιανάς :

       Η επί του τάφου του πλάκα στο παλιό κοιμητήριο Κριτσάς

Ο Αρχιμανδρίτης Ζαχαρίας Λιανάς, διετέλεσε εφημέριος του Ελληνικού Ερυθρού Σταυρού στην Αθήνα. Ένας ενάρετος και ταπεινόφρων κληρικός, υπήρξε και γραμματεύς της Ιεράς Συνόδου.

Δ/ντής Εκκλησιαστικών Σχολών (Χανίων , Σάμου) και της Ριζαρείου Εκκλησιαστικής Σχολής,(1923-1925) . Υπήρξε επίσης ο επί μακρά σειράν ετών Πρωθιερέας των Ανακτόρων.

Απεβίωσε το 1952 στην Αθήνα σε ηλικία 86 ετών, κι ετάφη στη Μονή Πεντέλης. Αργότερα μεταφέρθηκαν τα οστά του πρώτον σε κενοτάφιο στην Παναγία Κερά κι αργότερα στο νεκροταφείο της Κριτσάς, όπου βρίσκονται σήμερα.

π.Ζαχαρίας Γεωργ. Ταβλάς (παπάς και δάσκαλος).

Γεννήθηκε στην Κριτσά το 1875 και απεβίωσε στην Αθήνα το 1935 στις 7 Μαΐου και κηδεύθηκε την επομένην 8 ιδίου μηνός μετά μεγάλων τιμών.

                    Εφημερίδα Ελευθέρα σκέψις 30/5/1935

ΕΝΘΥΜΗΣΕΙΣ

Πολλές φορές, όταν επισκεπτόμαστε διάφορα μοναστήρια κι εκκλησίες , άμα ξεφυλλίσουμε τα Εκκλησιαστικά βιβλία (μηνιαία,ωρολόγια,παρακλητικές, τριώδια κ.λ.π.), κατά προτίμηση παλαιά, στα εξώφυλλα και στα περιθώρια συναντάμε διάφορες σημειώσεις ποικίλου περιεχομένου, ειδησούλες ιδιωτικού ή κοινού ενδιαφέροντος τα οποία οι καλόγηροι, οι ιερείς , γενικά οι υπηρετούντες την εκκλησία σημείωναν με τον τρόπο της γραφής τους, με μεγάλη επιμέλεια, παρ’ όλο ότι οι περισσότεροι ήσαν αγράμματοι, ελάχιστοι δε εγγράμματοι.

Αν με ζήλο ζητήσουμε να μελετήσουμε όχι τα κείμενα παλαιών βιβλίων, αλλά ό,τι σημειώνουν στα εξώφυλλα και τα περιθώρια, θα σώσουμε πολλά και θα παραδώσουμε εις την αιωνιότητα τόσα και τόσα που κινδυνεύουν να χαθούν.

Παρακάτω παραθέτουμε κάποια τέτοια ενθυμήματα που αφορούν περισσότερο ιερείς αλλά και άλλα πρόσωπα και γεγονότα της Κριτσάς, τα οποία περισυλλέξαμε κατά καιρούς κι έχουν ιστορικό ενδιαφέρον:

Στις 9/11/1887 απεβίωσε ο π. Κωνσταντίνος Λιανός, 91 ετών, αιωνία του η μνήμη.

17/7/1883 μετήλλαξε τον βίον ο κτήτωρ των παρόντων μηνιαίων, παπά Χ.Εμμανουήλ Περάκης ου η ψυχή ευχόμεθα ίνα ο Ύψιστος εν σκηναίς δικαίων κατατάξη. ένοιτο.

1892 Μαρτίου 3 Τρίτη απεβίωσε ο π. Γεώργιος Ν.Ταβράδος εφημέριος στο Μανδράκι και αιωνία του η μνήμη.

1892 Ιανουάριος 31 εγεννήθη το παιδί της Ζαμβίας Ν. Αλέξη ή Κουτελάρω και το εβάπτισε ο Ι.Γ. Ταυλάς νόθος και το ονόμασε Σοφία και μετά έξι μήνες απέθανεν.

1892 Σεπτεμβρίου 1 εξεδήμησεν προς Κύριον ο μακαριστός πάππος μου παπά Ιωάννης Ταβλάς ετών 65 εκ Κριτσάς ,ας αναπαύσει αυτού το πνεύμα ο των πνευμάτων Θεός. Ο τα άνω γράψας απεβίωσε τη 25 Σεπτεμβρίου 1928 εν Ρεθύμνη.

1892 Σεπτεμβρίου τη 1 απεβίωσε ο κεκτημένος την βίβλον ταύτην παπά Ιωάννης Ταβλάς. Ο Θεός να κατατάξη την ψυχήν αυτού ένθα οι δίκαιοι αναπαύονται. Ο γράψας Νικόλαος Ταβλάς.

Τη 25 1924 ημέραν Μεγάλη Παρασκευήν απέθανεν ο παπά Χ.Ι.Πάγκαλος. Ετάφη το Μ.Σάββατο.

Τη 16 Αυγούστου 1924 ενυμφεύθην την θυγατέραν του αποβιώσαντος π.Χ.Παγκάλου Καλλιόπην και την 23 Νοεμβρίου 1924 έγινε ιερεύς, 1926 Νοεμβρίου 21 έγινε πνευματικός και πρωθιερεύς.

1927 5 Ιανουαρίου διωρίσθην αρχιερατικός επίτροπος Κρητσάς.

7 Μαΐου 1935 απεβίωσε ο ανωτέρω υπογεγραμμένος π. Ζαχαρίας Ταβλάς εις Αθήνας και κηδεύθηκε την επομένην 8 ιδίου μηνός μετά μεγάλων τιμών, αιωνία η μνήμη Κ.Π.Ταβλάς

Το 1945, 26 Οκτωβρίου εχειροτονήθη διάκος εις Λίμνες Μεραμπέλλου και την Κυριακή 28 του ιδίου μηνός έγινε ιερεύς εις Νεάπολιν και έλαβε μέρος εις την περιφανή δοξολογία 28 Οκτωβρίου, Εμμ. Πάγκαλος.

Oνόματα και κάποιων άλλων παλαιών ιερέων όπως αναφέρονται στα Ραντολόγια του αείμνηστου Γ. Περάκη.

π. Γραμματικός, π. Ντελετσανός, π. Σταυράκης, π. Νικόλαος Γ. Πάγκαλος, π. Γεώργιος Δαβράδος, π. Κων/νος Κλώντζας, π. Νικόλαος Τζώρτζης, π. Ιωάννης Πάγκαλος, π. Νικόλαος Δημ. Πάγκαλος .

Ο π. Χατζάκης

Σε αίτηση του οπλαρχηγού Ιωάννη Ταβλά του Νικολάου στις 22 Αυγούστου 1908 υπογράφει ο Γεώργιος π. Ι. Ταβλάς.

Επίσης σε πιστοποιητικό του οπλαρχηγού Ιωάννου Ταβλά του Νικολάου υπογράφει ο π. Νικόλαος Ταβλάς στις 26 Αυγούστου 1908.

Επίσης ιερέας στο χωριό μνημονεύεται και ο παπά Τζώρτζης (κουνιάδος του Βασίλη Κοζύρη παλιού μπακάλη στον κεντρικό δρόμο).

παπά Εμμανουήλ Πόθος του Μ. Oπλαρχηγός :

O παπά Μανώλης Πόθος υπήρξε ένας γενναίος και διακριθείς αγωνιστής κατά τις φονικές μάχες (1866 – 1869), εναντίον των Τούρκων.

Γεννήθηκε το 1819 και πέθανε σε ηλικία 88 ετών το 1907. Νέος σχετικά, στα 30 του, χειροτονήθηκε παπάς από τον τότε Επίσκοπο Γρηγόριο και διετέλεσε εφημέριος στο (Ματράκι), Άγιο Νικόλαο αργότερα, στο Καλό Χωριό και στον Άγιο Γεώργιο τον Καβουσώτη.

Αργότερα, επί επισκόπου Τίτου , διορίζεται εφημέριος του Καθεδρικού Ιερού Ναού της Παναγίας Οδηγήτριας.

Η κακομεταχείριση των κατοίκων-Χριστιανών από τους αιμοσταγείς Τούρκους, τον ανάγκασαν γρήγορα να γίνει φοβερός διώχτης τους. “ Με το ’να χέρι το Σταυρό και τ’ άλλο το τουφέκι...”, πολεμούσε.

Με το υπ’ αριθμό 962/13-1–1868 έγγραφο, το Γενικό Αρχηγείο των Ανατολικών επαρχιών, του απένειμε το βαθμό του πεντακοσίαρχου.

Λέγεται ότι έμπαινε στις μάχες με θάρρος και χωρίς να λογαριάζει τον κίνδυνο, καθ’ ότι είχε επάνω του χαϊμαλί,(φυλαχτό από τίμιο ξύλο).

Κόρη του παπά Εμμανουήλ Πόθου ήταν η Θεόκλητη Πόθου το γένος Κουτάντου, με το σπίτι της να βρίσκεται δίπλα από τον Άγιο Παντελεήμονα, μια από τις τρεις ενορίες σήμερα της Κριτσάς.

Αξίζει να δημοσιεύσουμε από το Πρωτόκολλον του Γενικού Αρχηγείου των Ανατολικών Επαρχιών της Κρήτης κατά την επανάστασιν του 1878 περιεχόμενον σημαντικού ανεκδότου εγγράφου από τις επιχειρήσεις του 1878 κατά των Τούρκων και αφορά τον παπά Εμμανουήλ Πόθο και την Κριτσά γενικότερα;

Άρθρο 50. Νεάπολις 8 Μαΐου. Τοις οπλαρχηγοίς Κριτσάς παπά – Εμμ. Πόθω και Ν.Α λεξάκην.

Προτρεπτική προς από κοινού συννενόησιν δια την διατήρησιν της τάξεως και της ευταξίας περί εκδόσεως διορισμών μετά την από Φρε Χανίων επάνοδον και συνάμα ειδοποίησις να λάβωσιν μίαν κάσαν φυσεκίων από τον οπλαρχηγόν Βραχασίου Γεώρ.Χ. Σαριδάκην.

Άρθρο 138. Τω Αρχηγώ Κ. Κοζυράκη, όπως προσκαλέσει τους οπλαρχηγούς Μεραμβέλλου, όσους εγκρίνει, και ει δυνατόν τον του Βραχασίου και αύριον την μεσημβρίαν ευρεθούν εις Κριτσάν,ίνα συσκεφθώμεν περί του στρατιωτικού συμβουλίου σκοπούντος πολεμικήν ενέργειαν. Εν Καλαμαύκα τη 22 Μαΐου 1878.

Άρθρο 146. 27 Μαΐου 1878. Εκ Νεαπόλεως. Τω οπλαρχηγώ Κριτσάς παπά Εμμ. Πόθω, ίνα παραλάβη τους άνδρας του, όσοι έχουν όπλα σεσεπώ και ευρεθή αύριον το εσπέρας εις Καλόν Λάκκον, ένθα θα ορισθούν αι θέσεις, ας θα καταλάβη έκαστος δια την σχεδιασθείσαν κατά της Σπιναλόγκας μάχην.

Άρθρο 147. Η εν Σπιναλόγκα μάχη. Εδώ αναφέρεται το εξής: ……. Αλλ’ ατρομήτως οι οπλαρχηγοί Δημ. Μηλιός, Σταύρος Μουρελλάκης και Παπά – Πόθος διαβάντες τον Ισθμόν μετά τινων ανδρών κατέλαβον την θέσιν του Νησίου, ένθα προσέλαβον επιτυχώς την φρεγάταν ως πλησιέστερον.

……… Αι δε θέσεις Αλυκή,Κεφάλι-Χάβα και Κεφάλι-Τραχηλιού κατείχοντο υπό τους οπλαρχηγούς Νικολ. Παπαγιαννάκην και Γεώργ. Μαυροειδάκην μετά του Επιτρόπου Μαν. Συγκελλάκη, ιατρού, μετά των υπ’ αυτού ανδρών εκ Κριτσάς……..

Άρθρο 224. Κριτσά, 15 Ιουνίου 1878. Διορισμός οπλαρχηγού Κριτσάς τω παπά Εμμ. Πόθω

παπά Χατζάκης, καλός φίλος του παπά Πόθου

παπά Χατζή Γεώργιος Πάγκαλος:

Γεννήθηκε στην Κριτσά το 1806 και απεβίωσε στις 26-11-1887. Υπήρξε ένας παππάς αγωνιστής, γενναίος και φιλόπατρης. Αιχμαλωτίζεται περί το 1821 υπό του Ασάν Πασά και δια τιμωρίαν στέλνεται στην Αίγυπτον για τέσσερα χρόνια. Παρά τα δέλεαρ από Αιγυπτίους αναχωρεί κρυφά κι έρχεται εις Σύρον. Εγκαταλείπει τη Σύρο κι ερθών εις Πελοπόννησον συμμετέχει στην πολιορκία της Τριπολιτσάς εναντίον του Ιμπραήμ Πασά.

Στη συνέχεια έρχεται στην Κριτσά και σε ηλικία 23 ετών νυμφεύεται και χειροτονείται παπάς περί το 1832 επί του Επισκόπου Δωροθέου. Από τη θέση αυτή συνέχισε να υπηρετεί τον Ιερόν Κλήρον ως αντιπρόσωπός του μέχρι τα βαθιά του γεράματα.

π. Γεώργιος Πέρος (Περάκης):

Ούτος καταγόταν από το χωρίο Κακοδίκι Χανίων. Πολεμούσε την Τουρκιά και καταδιωκόμενος έρχεται στην Κριτσά για ασφάλεια. Παντρεύεται την Καλλιόπη κόρη του παπά Γραμματικού και χτίζει σπίτι στον Παλαίμυλο, συνοικία της Κριτσάς. Γίνεται ιερέας και απέκτησε πέντε γιούς λεβέντες φοβερούς διώκτες των Τούρκων.

Συνεχώς οι Τούρκοι προσπαθούσαν να τους εξοντώσουν. Ακόμη και στο σπίτι τους ορμούν αλλά εκείνοι πάντα προετοιμασμένοι γλιτώνουν αλλά τελικά τρία εκ των αγοριών σκοτώνονται και το σπίτι τους λεηλατείται.

Οι διώξεις του παπά Γιώργη από τους Τούρκους δεν σταμάτησαν ποτέ. Αναγκάζεται να μεταβεί στην Κάσο. Εκεί έμεινε για πολλά χρόνια και γέρος πια κι ενώ οι Τούρκοι είχαν φύγει από την περιφέρεια επιστρέφει στην Κριτσά.

π.Εμμανουήλ Πέρος (Περάκης):

Ο παπά Εμμανουήλ ήταν ένας από τα πέντε παλληκάρια (γιος) του παπά Γεωργίου Πέρου. Μόνο αυτός και ο αδερφός του Μιχάλης κατάφεραν να γλιτώσουν από επίθεση που έγινε στο σπίτι τους στον Παλαίμυλο από τους Τούρκους. Αργότερα τελικά δε γλίτωσαν το θάνατο. Σκοτώθηκαν στη μεγάλη μάχη της Σητείας το 1828.

π.Μιχαήλ Μπρόκος (Μπροκοδιδάσκαλος):

O παπά Μιχάλης Μπρόκος, ίδρυσε το πρώτο υποτυπώδες σχολείο στην Κριτσά το 1821 με πρώτο δάσκαλο τον ίδιο.

Μοναχός Νίκανδρος Γ. Κοκκίνης.

Ο μοναχός Νίκανδρος ήταν παιδί του Γεωργίου Κοκκίνη και της Μαρίας Κοκκίνη του γένος Ψύλλου. Η πατρική οικία βρίσκεται στη συνοικία Παλαίμυλος της Κριτσάς.

Διετέλεσε ιερομόναχος επί αρκετά χρόνια στη Μονή Κρεμαστών. Χειροτονήθηκε Μοναχός σε νεαρά ηλικία από τον τότε Επίσκοπο Διονύσιο. Εκεί διακόνησε τα περισσότερα χρόνια της ζωής του την Παναγία. Μεγάλος πια επιστρέφει στη γενέτηρά του την Κριτσά στο πατρικό του σπίτι στη συνοικία Παλαίμυλος. Συνέχισε να προσφέρει τις υπηρεσίες του μέχρι το θάνατό του, στην Παναγία Οδηγήτρια και στον Άγιο Γεώργιο το Χαρακίτη. Πτωχός και αρκετά ασθενικός ζούσε κυρίως με τη βοήθεια των ιερέων και χωριανών του.

Υπήρξε μια πράα και αγαθή μορφή, αξιαγάπητος στην κοινωνία του χωριού μας.

                Κάλλιστος Tελάτζος, Ιερομόναχος:

Tούτου η κατοικία ήτον εις το νότιον μέρος του χωρίου εις το δυτικόν μέρος του Αγίου Παντελεήμονος πλησίον του ποταμού ονομαζόμενον πλύσιμο όπου τρέχει από το Κεφαλόβρυσο εις του οποίου Καλλίστου την κατοικίαν είναι από το νότιον μέρος νερόμυλος.

Ο Κάλλιστος Τελάτζος ήτο από γένος ευγενικών και πλούσιος κατά πολλά έχοντας υποστατικά πολλά αγρούς ελαιόδενδρα αμπελώνας και μετόχια αρκετά έχον και εφημερία τον Άγιον Παντελεήμονα , ο οποίος Κάλλιστος εγέννησεν τον Παρθένιον ιερομόναχον ο οποίος Παρθένιος εγέννησε τον π΄΄ Κωνσταντή Τελάτζο,(πληροφορίες από τη γενεαλογία των Κοζύρηδων).

π. Νικόλαος Αθανασίου Κλώντζας.

Ο πρωτοπρεσβύτερος π. Νικόλαος γεννήθηκε στην Κριτσά το 1899. Ήταν απόφοιτος του Διδασκαλείου Ηρακλείου. Τοποθετείται εφημέριος Αγίου Νικολάου μετά την εκδημία του π. Εμμ. Σταματάκη, από το 1917-1927, οπότε μετετέθη στο Μονοθέσιο Δημοτικό Σχολείο Αγίου Ιωάννου Ιεράπετρας.

π. Νικόλαος Δ. Πάγκαλος

Ο π. Νικόλαος Πάγκαλος του Δημητρίου, γόνος λευιτικής οικογένειας, γεννήθηκε στην Κριτσά το 1902. Αποφοίτησε από το Γυμνάσιο Νεαπόλεως και ήταν τελειόφοιτος ης Θεολογικής Σχολής του Παν/μίου Αθηνών.

Χειροτονήθηκε Διάκονος στις 3-11-1924 και Πρεσβύτερος στις 21 του ιδίου μηνός και έτους, από τον αοίδιμο Επίσκοπο Πέτρας Διονύσιο και τοποθετήθηκε εφημέριος στην Ενορία Δαβραδιανής Κριτσάς.

Από της 8ης Οκτωβρίου 1928 μετατέθηκε στην Ενορία της Αγίας Τριάδος, της πόλεως του Αγίου Νικολάου, όπου και υπηρέτησε μέχρι της κοιμήσεώς του, 11-1-1967.

Ο π. Νικόλαος , ο π. Νικολάκης όπως τον αποκαλούσαν, απέκτησε την αγάπη και το σεβασμό των ενοριτών του και άφησε στο ενεργητικό του πλούσιο φιλανθρωπικό έργο. Έργο του επίσης και δημιούργημά δικό του είναι ο περικαλλής Ναός της Αγίας Τριάδος. Εκοιμήθη το έτος 1967 κι ενταφιάστηκε στον οκογενειακό τάφο στην Κριτσά.

ΟΙ ΝΕΟΤΕΡΟΙ ΙΕΡΕΙΣ ΤΗΣ ΚΡΙΤΣΑΣ

1. Μετοίκησαν εις Κύριον

π. ΚΩΝΣΤΑΝΤIΝΟΣ ΚΟΥΤAΝΤΟΣ .

O π. Κωνσταντίνος Κουτάντος του Ιωάννη γεννήθηκε στην Κριτσά το έτος 1888. Νυμφεύεται τη Ζαμβία το γένος Ταβλά. Ήταν θυγατέρα του π. Ζαχαρία Ταβλά. Διετέλεσε ιερέας ως φαίνεται στο βιβλιάριο υγείας του το πρώτον στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου Χρυσοστόμου.

Αργότερα τοποθετείται ως πρωθιερεύς στην Ενορία της Παναγίας Οδηγήτριας όπου παρέμεινε μέχρι του θανάτου του στις 9 Δεκεμβρίου του 1971. Ήταν ημέρα Πέμπτη και 2:30 μ.μ. δυο ημέρες μετά τα Νικολοβάρβαρα. Την επομένη ημέρα ετέθη σε λαϊκό προσκύνημα και αφού πραγματοποιήθηκε η Θεία Λειτουργία κι έγινε η απόλυση εψάλλει η νεκρώσιμη ακολουθία.

Παραβρέθηκαν ο Επίσκοπος Δημήτριος και οι 17 ιερείς της περιφέρειας. Η φιλαρμονική της Ιεράπετρας προηγείτο του νεκρού και πραγματοποιήθηκε περιφορά του στον κεντρικό δρόμο, την πλατεία και τον Άγιο Παντελεήμονα. Στη συνέχεια οδηγήθηκε στο νεκροταφείο όπου ενταφιάστηκε.

Η πρεσβυτέρα Ζαμβία μετά από 5 χρόνια τον ακολούθησε στον τάφο στις 23 Οκτωβρίου του 1976 σε ηλικία 96 ετών. Παιδιά δεν ευτύχησαν να αποκτήσουν και τη φροντίδα τους είχαν τα ανίψια τους που τόσο πολύ τους αγαπούσαν.

Ο π. Κων/νος Κουτάντος υπήρξε μια ξεχωριστή ιερατική μορφή και κυκλοφορούν διάφορα περιστατικά από τη ζωή του που αποδεικνύουν τη μεγάλη του πίστη προς το Χριστό.

Κάποτε μια γάτα τού άρπαξε τα ψάρια από το πιάτο κι εκείνος στρέφεται προς τη γάτα λέγοντάς της, να ξεραθείς. Κι έτσι πραγματικά έγινε.

Ένα άλλο περιστατικό. Ήταν Μ. Παρασκευή και τα κορίτσια της ενορίας τρέχουν στους κήπους για να μαζέψουν λεμονανθούς για να φτιάξουν τις κολαϊνες για το στολισμό του Επιτάφιου όπως είθισται. Πηγαίνουν λοιπόν σε έναν κήπο κάποιας χωριανής μας αλλά εκείνη δεν τους επέτρεψε να κόψουν. Μόλις το πληροφορήθηκε ο παπά Κωνσταντίνος σηκώνοντας τα χέρια του ψηλά ζήτησε από το Θεό να αραχνιάσουν τα δένδρα της και να γίνουν μαύρα σαν τα ράσα του κι έγινε έτσι. Τα πάντα στον κήπο μαύρισαν και καταστράφηκαν!

Κάποτε του έφεραν μια Χανιώτισσα γυναίκα δαιμονισμένη. Τρεις μέρες και νύχτες τη διάβαζε στην εκκλησία αλλά και στο σπίτι όπου την πήρε. Εκείνη έχοντας μέσα της τα κακά πνεύματα έβγαζε αφρούς από το στόμα της και φώναζε , “νταβραμπά θα σε σκοτώσω”. Όμως ο π. Κων/νος με το διάβασμα κατάφερε να διώξει το δαίμονα από μέσα της κι εκείνος βγάζοντας μια τρομερή φωνή του λέει “νταβραμπά με νίκησες”. Η κοπέλα έπεσε στα πόδια του και τον ευχαριστούσε κλαίγοντας από ευγνωμοσύνη.

Κάποια χρονιά γέμισε ακρίδες ο κάμπος των Λακωνίων και δεν άφηναν τίποτα. Οι κάτοικοι κάλεσαν τον π. Κων/νο να διαβάσει για να εξαφανιστούν. Πράγματι έτσι έγινε κι ένα τεράστιο σύννεφο πέταξε μακριά από τον κάμπο και γλίτωσαν φυτά και σπαρτά.

Στη βιτρίνα του μαγαζιού του ο Γιάννης Σγουρός τοποθέτησε ένα χιλιάρικο για διακόσμηση. Κάποιο βράδυ κλέβουν το χιλιάρικο. Ο Σγουρός έρχεται στο π. Κων/νο και του διηγείται το περιστατικό. Όποιος ή όποια το πήρε λέει εκείνος να σπάσει το χέρι του. Την άλλη μέρα εμφανίζεται στον ιερέα μια γυναίκα και με σπασμένο το χέρι ζητάει από τον παπά συγχώρεση.

Ο π. Κων/νος υπήρξε ο προστάτης της οικογενείας του αδερφού του Δημητρίου Κουτάντου. Η γυναίκα του Δημήτρη προμηθεύτηκε τσιμεντόλιθους για να κτίσει ένα κοτέτσι. Κάποιος Κριτσώτης τους έκλεψε και η χήρα ήταν απαρηγόρητη. Για άλλη μια φορά επεμβαίνει ο π. Κων/νος και ζητά όποιος είναι ο δράστης να σπάσει το χέρι του. Κι έτσι έγινε και την άλλη μέρα ο Κ….., με σπασμένο το χέρι ζητάει να του το διαβάσει και ζητάει συγνώμη για την πράξη του.

Πέραν των λειτουργικών του καθηκόντων ο π. Κων/νος διεκρίνετο για τα φιλάνθρωπα συναισθήματά του. Τις μεγάλες κυρίως γιορτές είχε παραγγείλει στο Παντοπωλείο Τζανάκη Στερεού να ετοιμάζει με έξοδα δικά του αρκετές τσάντες με τρόφιμα και με μυστικό τρόπο να δίνονται σε πτωχούς συγχωριανούς.

Ο π. Κωνσταντίνος Κουτάντος που επί χρόνια διακόνησε στην Παναγία Οδηγήτρια της Κριτσάς υπήρξε ένας άριστος ιερέας προσκολλημένος στο καθήκον του και τις περισσότερες ώρες στην εκκλησία τις περνούσε. Σήμερα βρίσκεται ενταφιασμένος σε έναν απέριττο τάφο αριστερά της εισόδου του παλιού νεκροταφείου του χωριού μας. Μακαρία του μνήμη!

π. ΚΩΝΣΤΑΝΤΊΝΟΣ Ι. ΠΑΓΚΑΛΟΣ:

                Προσωπογραφία δια χειρός ιερέως Ευάγ. Παχυγιανάκη

O π. Κωνσταντίνος Πάγκαλος γεννήθηκε στην Κριτσά το 1916 και απεβίωσε στις 13 Μαρτίου του 1983.

Πατέρας του ήταν ο Πάγκαλος Γεώργιος του Κων. (Παγκαλογιώργης). Μητέρα του ήταν η Ροδάνθη Παγκάλου το γένος Κοκκίνη. Ο π.Κων/νος στην ηλικία μόλις δυο ετών έχασε τη μάνα του. Έκτοτε τη φροντίδα του αναλαμβάνει η ανύμφευτη αδερφή της μάνας του Δέσποινα Κοκκίνη. Ο π. Κων/νος πάντα δήλωνε ότι εκτιμούσε αφάνταστα τη θεία του Δέσποινα αλλά ουδέποτε τη φώναξε μάνα.

Η πατρική οικία του βρίσκεται εκεί κοντά στη βρύση της Χανιώτενας και της ιστορικής εισόδου της Κριτσάς.

Στον Ελληνοαλβανικό πόλεμο του 1940 στρατεύεται και λαμβάνει μέρος στη σύρραξη εκεί ψηλά στα Ελληνοαλβανικά σύνορα. Σε μια εξόρμηση κατά του εχθρού σφαίρα τον βρίσκει στο κεφάλι, διαπερνάει το κράνος και τραυματίζεται. Μεταφέρεται προς νοσηλεία σε Νοσοκομείο. Φάνηκε τυχερός, γλίτωσε τη ζωή του αλλά η σφαίρα του έσπασε το κρανίο κι έκτοτε μόνο τα κόκκινα μαλλιά του σκέπαζαν το μαλακό του κρανίο!

Τα χρόνια πέρασαν ο π. Κων/νος ανδρώθηκε και νυμφεύεται στον Παλαίμυλο (συνοικία του χωριού), την Καλλιόπη κόρη ενός εξαιρετικού νοικοκύρη του χωριού μας, του Ιωάννη Χαρτζηγιάννη.

Απέκτησαν δυο διακεκριμένα στην κοινωνία αγόρια,το Γεώργιο, καθηγητής Μαθηματικών και τον Ιωάννη, αρχιτέκτονα μηχανικό.

Χειροτονείται από τον τότε Επίσκοπο της Μητροπόλεως Πέτρας Διονύσιο, στις 26 Οκτωβρίου 1945. Δυο μέρες αργότερα στις 28 Οκτωβρίου 1945 χειροτονείται ιερέας.

Η χειροτονία του τελέστηκε στην εκκλησία της Αγίας Μαρίνας των Λιμνών. Τοποθετήθηκε αμέσως ιερέας στη Ενορία της Παναγία Δαβραδιανής Κριτσάς καθ’ ότι είχε χηρέψει από ιερέα καθ’ ότι ο τότε παπάς της Ιωάννης Μιχ. Πάγκαλος, αποσχηματίστηκε από το Δεσπότη. Στη συνέχεια για λίγο (προσωρινά) ασκούσε τα της ενορίας ο τότε Ηγούμενος της Ιεράς Μονής Κρουσταλλένιας Λασιθίου, κατ’ εντολή του Δεσπότη.

                    Ο αποσχηματισθής π. Ιωάννης Μιχ.Πάγκαλος (δεξιά)

Ερχόμαστε στο έτος 1954 οπότε εποπτεύων της Μητροπόλεως Πέτρας είναι ο Επίσκοπος Ιεραπύτνης και Σητείας Φιλόθεος καθ’ ότι ο Πέτρας Διονύσιος μετέστη προς Κύριον, 1953.

Μέχρι τότε είχαμε στην Κριτσά δυο ενορίες. Το έτος 1964 αν ενθυμούμαι καλά, ένα νέο παλικάρι με σπουδές στην Ιερατική Σχολή Χανίων έρχεται στο χωριό του, ο Ιωάννης Τραντάς και χειροτονείται ιερέας. Είναι η εποχή που ο αείμνηστος Κων/νος Κουτάντος βγαίνει στη σύνταξη και χειρεύει η Ενορία της Παναγίας Οδηγήτριας. Τότε εμφανίζονται ο π. Ιωάννης Ταβλάς ως παλαιός ιερέας της Ενορίας του Αγίου Παντελεήμονος και ο νεαρός τότε Π. Ιωάννης Τραντάς ως πτυχιούχος να διεκδικούν την Ενορία της Παναγίας Οδηγήτριας.

Ο κόσμος της Κριτσάς χωρίζεται ανάμεσα στους δυο. Ο Δεσπότης Δημήτριος προ του αδιεξόδου συγκαλεί σύσκεψη στο Κοινοτικό Γραφείο δια να βρεθεί λύση. Αλλά κι εδώ οι σύμβουλοι κλπ παρευρισκόμενα πρόσωπα διχάζονται. Τότε ο Δεσπότης πετάγεται όρθιος και χτυπώντας την ποιμαντορική του ράβδο με δύναμη επί του δαπέδου δηλώνει στους έκθαμβους παρόντες ότι το Άγιο Πνεύμα τον φώτισε ότι πρέπει να τοποθετηθεί στην Παναγία Οδηγήτρια ο της Ενορίας Παναγίας Δαβραδιανής π. Κων/νος Πάγκαλος. Έτσι πήρε τέλος (1964) η διένεξη και τοποθετείται ο π. Ιωάννης Τραντάς εφημέριος στην Παναγία Δαβραδιανή και ο π.Ιωάννης Ταβλάς στον Άγιο Παντελεήμονα.

Ο π. Κων/νος Γ. Πάγκαλος πέρα των ιερατικών του καθηκόντων τα οποία εκτελούσε άριστα και γι’ αυτό ήταν πολύ αγαπητός σε όλο το χωριό, ήταν κι ένας συστηματικός εργάτης της γης, ένα πραγματικός γεωργός. Από τις εργασίες στα χωράφια έτρεχε για τον εσπερινό κλπ λειτουργίες.

Έμεινε στις μέρες μας γνωστός ως ο παπά Κοκκινομάλλης (λόγω του ερυθρού χρώματος μαλλιών και γενειάδας), τέτοιο χρώμα λέγεται είχαν της μάνας του, αλλά και παπά Νεσπέρης (καλλιεργητής της γης).

Δυστυχώς έφυγε πολύ νωρίς σε ηλικία μόλις 67 ετών. Το χτύπησαν έξι εμφράγματα με το πρώτο να τον βρίσκει στον Εσπερινό της Αγίας Βαρβάρας το 1982 και ήταν και η τελευταία του λειτουργία. Μεταφέρεται κατ’ αρχή στο Ηράκλειο και στη συνέχεια στην Αθήνα για νοσηλεία. Η καρδιά του δεν άντεξε για πολύ και στις 19 Μαρτίου του 1983, αφήνει την τελευταία του πνοή.

Η κηδεία του τελείται με ολόσωμο το χωριό και δεκάδων παπάδων κλπ επισήμων στην Παναγία Οδηγήτρια όπου υπηρέτησε τα τελευταία χρόνια της ιεροσύνης του. Επικήδειο εκφώνισε ο νεαρός τότε π. Ευάγγελος Παχυγιαννάκης της ενορίας της Αγίας Τριάδος της πόλεως του Αγίου Νικολάου. Προς τιμήν και ανάμνηση του π. Κων/νου Παγκάλου με το πινέλλο του ως αγιογράφος εφιλοτέχνησε την προσωπογραφία του που βλέπετε.

Έτσι για την σύμπτωση της ιστορίας να αναφέρομε ότι 20 ακριβώς χρόνια μετά το θάνατό του εξέπνευσε και η αγαπημένη του σύζυγος-πρεσβυτέρα Καλλιόπη, στις 13 Μαρτίου 2003.

Η δράση και τα έργα του αείμνηστου Κων/νου Παγκάλου υπήρξαν πολλά.

Ας αναφέρουμε ότι πρώτος εκείνος εμπνεύστηκε και ξεκίνησε με πολυχρόνιους εράνους τόσο στο χωριό μας αλλά και πολύ μακρύτερα και με χίλιες δυο άλλες προσφορές να συγκεντρώνει χρήματα για την τεράστια εκκλησία του χωριού μας στο πιο θεαματικό σημείο του και σήμερα είναι το καμάρι μας.

Ο Άγιος Γεώργιος ο Χαρακίτης ο μεγαλοπρεπής αυτός ναός ανήκει σε όλο τον Κριτσώτικο κόσμο που τότε στερήθηκε για να χτιστεί!

Ο Άγιος Γεώργιος ο Χαρακίτης χτίστηκε στη θέση ενός μικρότερου που υπήρχε εκεί ακριβώς.

Λέγεται ότι οσάκις ήρθε η ώρα να τη χαλάσουν και φτάσανε στην Αγία Τράπεζα όφειλε ο Δεσπότης να αναλάβει αυτό το έργο. Όμως δεν το έκανε αλλά ζήτησε από τον π. Κων/νο εκείνος να το κάνει. Υπακούοντας εκείνος χάλασε την Αγία Τράπεζα αλλά όπως είπε ένα παρόντας γέροντας το τέλος του παπά δε θα είναι καλό. Και μάλλον έτσι να έγινε με τον τρόπο του θανάτου του. Κατ' άλλη πληροφορία τούτο έπραξε ο π.Εμμ. Παρασκάκης;

Επίσης κατά τη θητεία του πρόσθεσε ένα κλίτος στον Άγιο Αντώνιο στο Γουλά , τον Προφήτη Ηλία. Υπήρξε η ανάγκη ενός τέτοιου Αγίου που δεν υπήρχε στο χωριό μας μετά την παραχώριση του Προφήτη Ηλία εκεί ψηλά, στην ενορία του Κρούστα.

Παρόμοια συνέβη και με τον Άγιο Σύλλα στο Βαθύ. Παραχωρήθηκε τελικά στην Ενορία του Καλού χωριού και τότε μαζί με άλλους ιερείς και συμβούλια έχτισαν τον άγιο Σύλλα τον Κριτσώτη.

Τέλος ένα όμορφο προσκυνητάρι που συναντάμε μετά το μνημείο της Κριτσωτοπούλας είναι δικό του έργο με “αγκαρικούς” κατασκευασμένο, προσωπική δηλαδή εργασία, αμησθί κάποιων χωριανών μας.

Ας είσαι αναπαυμένος εν Κυρίω , αλησμόνητε π. Κων/νε!

Ο πρεσβύτερος υιός Γεώργιος Κ. Πάγκαλος.

π. ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΙΩΑΝΝΟΥ ΠΑΡΑΣΚΑΚΗΣ.

Ο π. Εμμανουήλ Παρασκάκης γεννήθηκε στις 8 Νοεμβρίου του 1937 στο Καρύδι Μεραμβέλλου. Νυμφεύεται στην Ανατολή Ιεράπετρας την Ευδοξία Παπαδάκη του Ευαγγέλου  μια ενάρετη κοπέλα που του στάθηκε πάντα με υπομονή και πίστη στο πλευρό του.

Χειροτονήθηκε ως διάκος στις 13 Φεβρουαρίου του 1960 και στις 16 του ιδίου μήνα χειροτονήθηκε ιερέας στη Μητρόπολη Ιεραπύτνης και Σητείας από το Μακαριστό Μητροπολίτη Μαζοκοπάκη Φιλόθεο .

Υπηρέτησε κατ΄αρχή ως διάκος και στη συνέχεια ιερέας με πρώτη Ενορία στην Ανατολή Ιεράπετρας στην εκκλησία των Αγίων Πάντων.

Ύστερα από εννιά χρόνια διακονίας των κατοίκων της όμορφης Ανατολής μετατέθηκε στο κεφαλοχώρι την Κριτσά,το 1969.

Πρώτη του Ενορία η Παναγία η Νταβραδιανή, εκεί ψηλά στα ορεινά του χωριού, στα στενοσόκακα αλλά με ευσεβές και πολυπληθές εκκλησίασμα.

Επί 12 χρόνια υπηρέτησε πιστά τους ενορίτες του και λοιπούς χωριανούς και πάντα πρόθυμος να βοηθήσει, γιατί αγάπησε πολύ την Κριτσά την οποία θεωρούσε το δεύτερο χωριό του.

Βρίσκει την εποχή εκείνη το νεοναγειρόμενο Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου του Χαρακίτη στην αρχική του φάση των μπετών και των σοβάδων.

Δύσκολο πολύ να χτίσεις και να εξοπλίσεις ένα τόσο μεγάλο Ναό. Απαιτούνται μεγάλα χρηματικά ποσά.

Ξεκινάει έναν τεράστιο αγώνα και μαζί με το εκλεκτό του Εκκλησιαστικό Συμβούλιο αλλά και τη βοήθεια και την προσφορά του κόσμου (έρανοι , λαχειοφόρες αγορές, συγκέντρωση λαδιού κι άλλες προσωπικές εισφορές των κατοίκων), συγκεντρώνει χρήματα για τη συνέχιση της αποπεράτωσης.

Επιτέλους τον αξίωσε ο Άγιος Γεώργιος να τον δει τελειωμένο και υπερήφανος για το επίτευγμά του έζησε ευτυχής τη μέρα των εγκαινίων.

Ο ‘Αγιος Γεώργιος ο Χαρακίτης το καμάρι του χωριού μας πλέον, γίνεται Ενορία και μεταφέρεται από την Παναγία Δαβραδιανή.

Δεν υπηρέτησε επί πολλή χρόνο εδώ καθότι ο τότε Μητροπολίτης Πέτρας (έτσι λεγόταν τότε ακόμη) μακαριστός Δημήτριος, τον κάλεσε να αναλάβει ως πρωτοπρεσβύτερος το Μητροπολιτικό Ναό της Μεγάλης Παναγίας Νεαπόλεως.

Εδώ συνεχίζει το ιερατικό του έργο για 27 χρόνια. Σε μεγάλη ηλικία πια στις 31 Αυγούστου του 2009 βγαίνει σε σύνταξη. Δυστυχώς ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και οι άγιοι Πάντες, ο Άγιος Γεώργιος και η Μεγάλη Παναγία τον πήραν κοντά τους, στις 28 Αυγούστου του 2012.

Πένθιμα χτύπησαν οι καμπάνες της Μεγάλης Παναγίας για να αναγγείλουν το θάνατο στο κόσμο, στον κόσμο που τόσο τον αγάπησε αλλά κι εκείνος εξ ίσου τον λάτρεψε και με ζήλο υπηρέτησε !

Το ίδιο συνέβη και στην αγαπημένη του Κριτσά. Στο άγγελμα του θανάτου του εις ένδειξη τιμής ,εκτίμησης κι ευγνωμοσύνης για την πολυετή και γόνιμη προσφορά του στο χωριό ήχησαν επί αρκετόν πένθιμα οι καμπάνες.

Συγκινητικές υπήρξαν οι σκηνές μπροστά στο φέρετρο του σκηνώματος μέχρι την ταφή του. Αιωνία του η μνήμη! Ιωάννης Εμμ. Παρασκάκης υιός

π. ΙΩΑΝΝΗΣ Ν. ΤΑΒΛΑΣ

0 παπά Γιάννης Ταβλάς γεννήθηκε στις 6/12/1927 στην Κριτσά Λασιθίου. Χειροτονείται ιερέας το 1963 και τοποθετείται στη νέα ενορία του Αγίου Παντελεήμονος. Εκεί ιερουργούσε έως το 1983 οπότε αποθανόντος τότε του παπά Κων/νου Παγκάλου μεταφέρεται στην ενορία της Παναγίας Οδηγήτριας έως το έτος 2001 που εξεδοίμησεν εις Κύριον.

Παντρεύτηκε τη Μαρία Ταβλά το γένος Κουτάντου και απέκτησαν μια κόρη την Κυριακούλα. Ο π. Ιωάννης ήταν κι εκείνος ένας εκλεκτός λειτουργός του Κυρίου και του Ποιμνίου του κι άφησε στις ενορίες που υπηρέτησε τη σφραγίδα του.

Μετά το θάνατο της αγαπημένης του πρεσβυτέρας του απενεμήθη το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη.

Ως γνωστόν η Εκκλησία απονέμει το οφίκιο του Αρχιμανδρίτη μόνο σε άγαμους ή εν χηρεία κληρικούς οι οποίοι φέρουν τον δεύτερο βαθμό της ιεροσύνης από τριετίας, είναι άνω των 30 ετών και είναι κάτοχοι πτυχίου Ανώτατης Εκπαίδευσης. Εκτός από το Επανωκαλύμμαυχο των μοναχών, χαρακτηριστικό διάσημο των Αρχιμανδριτών είναι ο εγκόλπιος σταυρός και το επιγονάτιο, που φέρουν κατά τη διάρκεια της Θείας Λειτουργίας.

Ας είναι ελαφρύ το χώμα της Κριτσώτικης γης που τον σκέπασε.

2. Ιερείς εν ζωή

π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΠΑΡΑΚΗΣ

Γεννήθηκε στο χωριό Πρίνα στις 1 Μαρτίου 1950. Παντρεμένος με την επίσης εκ Πρίνας Αντωνία Γεροντή. Απέκτησαν το Φραγκίσκο και τον Εμμανουήλ δυο άξια τέκνα της κοινωνίας μας.

Τα πρώτα εφηβικά χρόνια του από 1972-1979 εργάζεται σε ξενοδοχειακές μονάδες της περιοχής . Αποφασίζει να εγκαταλείψει τα ξενοδοχεία και φοιτά στην Ιερατική Σχολή Χανίων.

Το έτος 1981 στις 1 Απριλίου χειροτονείται Διάκος στη Μεγάλη Παναγία της Νεαπόλεως από το Μητροπολίτη Πέτρας Δημήτριο. Έρχεται και υπηρετεί ως Διάκος πλησίον του π. Γεωργίου Μπροκάκη στην Ενορία το Αγίου Γεωργίου του Χαρακίτη. Λίγους μήνες αργότερα στις 22/11/1981 χειροτονείται παπάς. Κατ’ αρχάς τοποθετείται στο χωριό Λούμα Μεραμβέλλου ως ιερέας και στη συνέχεια (1983) έρχεται στην Κριτσά κι αναλαμβάνει την Ενορία του Αγίου Παντελεήμονα.

Από την πρώτη στιγμή ξεκίνησε την ανακαίνιση και συντήρηση αρκετών εκκλησιών της ενορίας του (Αγία Παρασκευή Χανιώτενας, Αφέντη Χριστό Καθαρό, Αφέντη Χριστό Καμάρι, Τίμιος Σταυρός Κλεισίδια και άλλες).

Κατά τη θητεία του ξεκίνησε η ανακαίνιση δωρισθείσας παλιάς οικίας δίπλα από τον Ναό με σκοπό να χρησιμοποιηθεί για τις ανάγκες της Ενορίας. Δυστυχώς λόγω της οικονομικής απραξίας (ελάχιστοι οι εναπομείναντες ενορίτες) παραμένει για χρόνια στα μπετά. Ας ελπίσουμε ο Άγιος Παντελεήμονας να βοηθήσει κάτι να γίνει σύντομα.

Για την αναγνώριση και ανταμοιβή των προσφορών του προς την ενορία ο μακαριστός Νεκτάριος το έτος 2010 τον χειροθετεί Πρωτοπρεσβύτερο.

Το οφφίκιο αποτελεί τη μέγιστη δυνατή τιμητική διάκριση έγγαμου ιερέα, καθώς απονέμεται μόνο σε έγγαμους ιερείς χειροτονημένους από τριετίας, που είναι άνω των 30 ετών και κάτοχοι πτυχίου Ανώτατης Εκπαίδευσης. Χαρακτηριστικό διάσημο των Πρωτοπρεσβυτέρων είναι ο εγκόλπιος σταυρός και το επιγονάτιο, το οποίο φέρουν κατά τη διάρκεια της θείας Λειτουργίας.

Με αρκετά χρόνια στην ιεροσύνη αλλά και λόγω ηλικίας περιμένει να μπει στη σύνταξη χωρίς όμως να απέχει από την εκκλησία του Χριστού που με τόση πίστη και πάθος υπηρετεί ακόμη.

π. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΜΠΡΟΚΑΚΗΣ του ΚΩΝ/ΝΟΥ

Ο π. Γεώργιος Μπροκάκης γεννήθηκε στην Κριτσά Λασιθίου στις 10 Φεβρουαρίου 1952. Γονείς του ήταν ο Κωνσταντίνος και η Ειρήνη Μπροκάκη το γένος Κλώντζα Νικολάου κάτοικοι συνοικίας Παλαιμύλου (Καβουριανά).

Τα πρώτα του γράμματα τα έμαθε στο παλιό ιστορικό δημοτικό σχολείο της Κριτσάς. Συνέχισε στο Γυμνάσιο και το Λύκειο της Νεαπόλεως όπου και αποφοίτησε. Από μικρός αγαπούσε την εκκλησία αφού και ο πατέρας του υπήρξε ιεροψάλτης. Τούτο τον ώθησε να αφοσιωθεί στον Κύριο και επί δύο έτη φοιτά στην ιερατική σχολή Χανίων. Από εκεί έρχεται στην Πάτμο στην Πατμιάδα σχολή όπου φοιτά επί 3τία. Ένα περιστατικό, (ερχόμενος με το καράβι για τη γενέτηρά του λόγω των ισχυρών ανέμων και της θαλασσοταραχής κινδύνεψαν να πνιγούν) , η μάνα του φοβούμενη πλέον τη θάλασσα τον υποχρέωσε να αφήσει την Πάτμο και να φοιτήσει στην ιερατική σχολή των Αθηνών.

Με 18μηνο θητεία υπηρέτησε την πατρίδα κι έρχεται στο χωριό έτοιμος να ενδυθεί το ένδυμα του ιερέα.

Νυμφεύεται την Ειρήνη Ταβλά το γένος Μασσάρου κι απέκτησαν τρία χαρισματικά κορίτσια. Τη Μαρία, την Κωνσταντίνα και την Ευαγγελία.

Στις 17 Ιουλίου του 1976 εορτή της Αγίας Μαρίνας χειροτονήθηκε Διάκος στις Λίμνες Μεραμβέλλου από τον τότε Επίσκοπο Δημήτριο, δίπλα στον οποίο υπηρέτησε ως Διάκος του.

Ιερέας χειροτονήθηκε το 1979 στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Σεληνάρι. Τοποθετείται πια ως ιερέας στην ενορία του Αγίου Γεωργίου του Χαρακίτη Κριτσάς όπου και συνεχίζει μέχρι σήμερα να προσφέρει τις υπηρεσίες του παρά τη σοβαρά κλονισμένη υγεία του.

Πέραν των ιερατικών του καθηκόντων και στο ενεργητικό του στον π. Γεώργιο δικαίως μπορούμε να αναφέρουμε την επιστασία του στο κτίσιμο του Αγίου Ραφαήλ στις Κουκίστρες και τη διάνοιξη του τόσου σημαντικού δρόμου που οδηγεί στο Ναό , στη συνοικία και τον Άγιο Γεώργιο το Χαρακίτη. Επίσης εκείνος φρόντισε να υποστηριχτεί ο περικαλλής ναός με τον πλινθόκτιστο τοίχο προς ανατολάς άκρως απαραίτητος.

Ακόμη επί των ημερών του ξεκίνησε η αγιογράφηση του Αγίου Γεωργίου Χαρακίτη και συνεχίζει και σήμερα σιγά σιγά με την ευγενή προσφορά του κόσμου.

Ο π. Γεώργιος Μπροκάκης είναι ένας πράος, μειλίχιος και αλτρουιστής ιερέας. Αθόρυβα και ταπεινά εκτελεί τα καθήκοντά του και χαίρει της εκτίμησης και σεβασμού όχι μόνο των ενοριτών του (που χρόνο με το χρόνο λιγοστεύουν), αλλά ολόκληρου του χωριού του.

Ο π. Γεώργιος Μπροκάκης εκτελεί και συνεχίζει να εκτελεί πλήρως τα καθήκοντά του ως άνθρωπος και ως ιερέας. Τι άλλο να επιθυμεί κάποιος για τον παπά του!

Πέρα των λειτουργικών του καθηκόντων ο π. Γεώργιος είναι ένας εργάτης της γης κι ένας καλός μελισσοκόμος και φιλόζωος. Όλα αυτά συμπληρώνουν τη ζωή του και του δίδουν δύναμη να συνεχίζει.

Να ευχηθούμε εκ βάθους καρδίας ο Άγιος Γεώργιος ο Χαρακίτης που με πίστη και πάθος υπηρετεί να τον κρατήσει εν ζωή για πολλά χρόνια ακόμη και μέχρι τα βαθιά του γεράματα να είναι ανάμεσά μας!

π. ΛΕΩΝΙΔΑΣ ΓΙΑΛΟΥΡΗΣ του ΚΩΝ/ΝΟΥ

Στη Νεάπολη Μεραμβέλλου γεννήθηκε ο π. Λεωνίδας στις 9-1-1971. Πολύ νωρίς μόλις 5 ετών μένει ορφανός εκ μητρός. Γονείς του ήταν ο Κων/νος Γιαλούρης και μητέρα του η Σοφία Γιαλούρη το γένος Καστρινάκη.

Από νωρίς μαθήτευσε περί τη Μητρόπολη και παίρνει την απόφαση να γίνει ιερέας και να υπηρετήσει τον Κύριο.

Στις 21-9-1991νυμφεύεται την Κριτσώτισσα Ειρήνη μια εκλεκτή κορασίδα του Ιωάννη Νικηφόρου του Σήφη. Απέκτησαν τρία αγόρια τον Ιωάννη και τον Παναγιώτη (δίδυμα) μαθητές δημοτικού κι ενωρίτερα τον Κων/νο ένα παλικάρι με πλούσιες ιερατικές σπουδές στη Γαλλία. Σήμερα βρίσκεται στο Παρίσι όπου εργάζεται για τα προς το ζην αλλά παράλληλα βρίσκεται κοντά στην εκκλησία ως ιεροψάλτης τώρα αλλά με προοπτική σύντομα να τον δούμε ενδεδυμένο με τα ιερατικά άμφια.

Ο π. Λεωνίδας χειροτονήθηκε Διάκος στις 9/11/1991 κι έρχεται στην Κριτσά όπου βοηθά τον π. Ιωάννη Ταβλά. Στις 2/2/1992, χρίζεται ιερέας και υπηρετεί εκεί μέχρι στις 17/12/2000 οπότε έρχεται στην Ενορία της Παναγίας Οδηγήτριας.

Έκτοτε προσηλωμένος στα ιερατικά του καθήκοντα με μεγάλο ζήλο υπηρετεί τους Ενορίτες του και μέσω της Παναγίας μεσιτεύει υπέρ της υγείας και προκοπής τους.

Πλούσιο είναι το ανακαινιστικό του έργο, (στα περισσότερα ξωκλήσια) , με κυριότερο την ανακαίνιση του Καθεδρικού Ναού της Παναγίας Οδηγήτριας μετά την επιθυμία, την προτροπή και βοήθεια του μακαριστού Επισκόπου Νεκταρίου. Ο σπουδαίος αυτός ναός που χαρακτηρίζει την ιστορία της Κριτσάς,μετατρέπεται σε έναν εξαιρετικού κάλλους λατρευτικός ναός και παράλληλα σ΄ενα μουσείο εικόνων με 100δες επισκέπτες κάθε χρόνο.

Ακούραστος φροντίζει τα του Ναού κι εκτελεί άριστα και τα εντός αλλά και τα εκτός καθήκοντα του. Για τις υπηρεσίες του και την προσήλωσή του στα θρησκευτικά του καθήκοντα ο αείμνηστος Επίσκοπος Νεκτάριος του απένειμε το οφίκιο του Οικονόμου.

Το οφίκιο απονέμεται μόνο σε έγγαμους ιερείς, που είναι άνω των 30 ετών και κάτοχοι πτυχίου Ανώτατης Εκπαίδευσης ή Ανωτέρας Εκκλησιαστικής Σχολής από τριετίας. Χαρακτηριστικό διάσημο των Οικονόμων είναι το επιγονάτιο, το οποίο φέρουν κατά τη διάρκεια της θείας Λειτουργίας.

Καλή συνέχεια π. Λεωνίδα.

π. ΙΩAΝΝΗΣ Γ. ΤΡΑΝΤAΣ

 

Ο π. Ιωάννης Τραντάς του Γεωργίου και της Ελένης γεννήθηκε στην Κριτσά Λασιθίου στις 12 Οκτωβρίου 1936.

Μετά τις σπουδές του στην Ιερατική Σχολή Χανίων έρχεται στην Κριτσά και χειροτονείται Διάκος στι 25 Νοεμβρίου 1962 και μετά από 6μηνον ιερέας υπό του Δεσπότη Δημητρίου Μπουρλάκη της Μητροπόλεως Πέτρας.

Για πρώτη φορά τοποθετήθηκε ιερέας στην Ενορία της Παναγίας Δαβραδιανής , στην Κριτσά.. Παρέμεινε εκεί έως το έτος 1968 οπότε ανεχώρησε για την Αθήνα για να φοιτήσει στη Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και συγχρόνως υπηρετεί σε διάφορες περιοχές της όπως ο ίδιος αναφέρει παρακάτω, με πρώτη Ενορία αυτή των Αγίων Κων/νου και Ελένης Άνω Λιοσίων.

Αγάπησε ως νέος ελεύθερος και ωραίος τη νοσοκόμα τότε στο χωριό μας με καταγωγή από το Καλό Χωριό, Μαρία Μαυρομάτη. Απέκτησαν τρία εξαίρετα παιδιά , το Νεκτάριο, τον Αντώνη και τελευταίο το Γεώργιο.

Μόνιμος κάτοικος Χαλανδρίου έκτοτε αλλά πάντα με τη σκέψη στη γενέτηρά του την όμορφη Κριτσά και πιστός φίλος του Συλλόγου των Κριτσωτών της Αθήνας.

Σε μια ξεχωριστή και πολύ συγκινητική τελετή όπως του άξιζε αποχώρησε από την υπηρεσία:

Tην Κυριακή 19-12-2010, ύστερα από 31 χρόνια ευδόκιμης υπηρεσίας στον Ιερό

 Ναό Ευαγγελισμού της Θεοτόκου της ενορίας Ν. Ερυθραίας ο κατά πάντα άξιος

 Ιερέας Πάτερ Ιωάννης Τραντάς γνωστοποίησε την παραίτησή του, ως

 συνταξιούχος πλέον, αφού υπηρέτησε επί 48 ολόκληρα χρόνια στην Ιερατική Διακονία.

Ήταν πράγματι πολύ συγκινητικές στιγμές την ώρα όπου απήγγειλε την ομιλία του εις το Χριστιανικό πλήρωμα της Εκκλησίας, το οποίο δε μπορούσε να συγκρατήσει τη μεγάλη του συγκίνηση αλλά και τα δάκρυά του.  Στο τέλος της ομιλίας καταχειροκροτήθηκε με την φράση: «άξιος, άξιος».

Προηγήθηκε ομιλία του νέου προϊσταμένου πάτερ Ανδρέα Ματζαβίνου ο οποίος και δώρισε  στον πάτερ Ιωάννη ένα στυλό με χρυσή πένα, την οποίαν εκείνος, στη συνέχεια δώρισε και αφιέρωσε στον Άγιο Φανούριο. Ακολούθησαν ομιλίες της δημοτικής συμβούλου Κατερίνας Μουστάκη,  του πατέρα Βασίλειου Σωτηρόπουλου, εφημέριου του Ναού και του δεξιού ψάλτη κ. Ζόπα.

Μετά το πέρας των ομιλιών,  ο παπά Ιωάννης Τραντάς, αποχώρησε, ενώ στην  έξοδο της εκκλησίας οι εκκλησιαζόμενοι έλαβαν ένα μικρό δωράκι κι ενθύμιο, ένα σταυρουλάκι με ωραίες χάντρες από την πρεσβυτέρα του παπά Ιωάννη και με μια καρτούλα που έγραφε: «Ευχαριστώ θερμότατα δια την αγάπη σας, την υπομονή και την ανοχή που επιδείξατε εις εμέ επί 31 ολόκληρα χρόνια της Ιερατικής μου διακονίας εις την ενορία Ευαγγελισμός Θεοτόκου Ν. Ερυθραία», ενώ του ευχήθηκαν να είναι πάντα καλά με υγεία δύναμη και υπομονή.

Η αποχαιρετιστήρια ομιλία του:

Αγαπητοί Χριστιανοί, αγαπημένοι και πεφιλημένοι ενορίτες και πέραν των ορίων

 της Ενορίας.

Αφού πρώτα καλωσορίσω τον νέον πρόεδρον π. Ανδρέα Ματζαβίνο, τον οποίο

 διόρισε η Ι. Μητρόπολή μας υπό του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου μας κ.

 Κυρίλλου από 01-11-2010 ως προϊστάμενο του Εκκλησιαστικού Συμβουλίο

υ, και να του ευχηθώ κάθε καλή πρόοδο εις το έργον που αναλαμβάνει, και να

 τον ευχαιστήσω δια τα ωραία λόγια που είπε δι’ εμέ, έχω κι εγώ να σας

 γνωρίσω τα ιδικά μου νέα και τις δικές μου αποφάσεις.

Σαν σήμερα προ 31 ετών ακριβώς, ήλθα δια να υπηρετήσω σ’ αυτήν εδώ την

 ευλογημένη ενορία Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Ν. Ερυθραίας. Σας βεβαιώ, ότι

 πάντα ενθυμούμαι και ποτέ, μα ποτέ δε θα ξεχάσω τη μεγάλη σας αγάπη με την

 οποίαν με περιβάλατε από την πρώτη ημέρα όπου λειτούργησα μαζί σας, μέχρι

 και σήμερα όπου με τη Χάρη και την Ευλογίαν του Θεού, έχω συμπληρώσει ήδη

 48 ολόκληρα έτη Ιερατικής διακονίας από την είσοδο μου στην Ιεροσύνη ήταν

 από 25-11-1962, και αποφασίζω πλέον να συνταξιοδοτηθώ.

Διανύω ήδη το 75 έτος της ηλικίας. Και παρά τις θερμές και με αγάπη δικές σας και επίμονες παρακλήσεις να παραμείνω ακόμα στη θέση μου αυτή, μετά από πολύ και κουραστικό δισταγμό αποφάσισα έστω και διστακτικά να υποβάλλω την παραίτησίν μου εις τον Σεβασμιότατων Μητροπολίτην μας, την οποίαν και έκανε δεκτή και υπέγραψε αμέσως την απόλυσιν μου, λαβών το απολυτήριον μου από 01-12-10. Όμως εγώ δεν θα πάψω να σας επισκέπτομαι συχνά και ως συνταξιούχος, διότι η Ιεροσύνη δεν συνταξιοδοτείται ποτέ, αλλά παραμένει ανεξάντλητη εις τον αιώνα ως μετέχουσα του τριπλού αξιώματος του Κυρίου. Προσωπικά δοξάζω τον Πανάγιον Θεόν που μου έδωσε όλα αυτά τα χρόνια υγεία, πίστη, δύναμη και υπομονή ώστε να ανταπεξέλθω και να ανταποκριθώ εις τις πολλαπλές διακονίες που ανέθεσαν οι προϊστάμενοί μου αρχιερείς μέχρι σήμερα.
Νοιώθω μεγάλη την υποχρέωσιν μετά τις ευχαριστίες μου εις τον Θεό, να ευχαριστήσω και τον χειροτονήσαντέ με μακαριστόν Αρχιερέα Δημήτριον Μπουρλάκη όπου υπηρέτησα κοντά του 6 έτη. Να ευχαριστήσω τον διορίσαντά με εις τον Ι. Ναό Αγίου Κων/νου Άνω Λιοσίων αρχιερέα Νικόδημον Κατσιρούλη όπου υπηρέτησα επί 11 έτη. Τον μακαριστόν Αρχιερέα Δωρόθεον Γιανναρόπουλον όπου με διόρισεν εις αυτήν εδώ την Ενορίαν Ν. Ερυθραίας από το 1979, ως και μετά εκείνον διαδοχόν του Αρχιερέα Νικόλαον Χατζηνικολάου. Και τέλος να ευχαριστήσω τον κατά πάντα άξιον σημερινόν Ποιμενάρχην μας Σεβασμιώτατον Κύριλλον δια την αγάπην που επέδειξεν εις εμέ στο λίγο αυτό χρονικό διάστημα όπου υπηρέτησα μέχρι σήμερα. Ιδιαίτερα  ευχαριστώ τον Τριαδικόν Θεόν δια την ευλογημένην μου πρεσβυτέραν Μαρία, που ως φύλακα άγγελον μου δώρησε η Θεία του Πρόνοια και την τοποθέτησεν στο πλευρόν μου, συμμετέχουσα συνεχώς και αδιαλείπτως, σιωπηλά και με υπομονή και υποδειγματική σεμνότητα ς’ όλη τη σταυροφόρο πορεία της Ιεροσύνης μου. Την ευχαριστώ δι’ όλην την μεγάλην προσφοράν της από τα βάθη της ψυχής μου και της καρδιάς μου. Ευχαριστώ τα παιδιά μου δια την μεγάλην αγάπην και τον σεβασμόν που με περιβάλουν.

Ευχαριστώ ιδιαίτερα τους σεβαστούς μου μακαριστούς γονείς που με ανέθρεψαν με αγάπη και μου παρείχαν ότι καλλίτερον στη ζωή και το ότι έγινα, το οφείλω εις εκείνους. Ευχαριστώ όλους τους ευλαβεστάτους συνεφημερίους μου όπου συνυπηρέτησα μαζί τους απ’ αρχής μέχρι σήμερα. Ευχαριστώ όλα τα μέλη του Εκκλησιαστικού Συμβουλίου δι’ όλα και δι’ όσα με βοήθησαν να δημιουργήσουμε έργα, όχι μεν πολλά αλλά σπουδαία και απαραίτητα στο μικρό διάστημα όπου παρέλαβα την προεδρίαν από το 2001 μέχρι σήμερα, βέβαια πρώτα με την βοήθειαν των ευσεβών ενοριτών μας ως και πέραν των ορίων της Ενορίας.

Ιδιαίτερα αναφέρομαι στο δυσκολότατον έργον της επιμαρμαρώσεως του δαπέδου της Εκκλησίας. Και το λέγω δύσκολον διότι επειδή δεν έγινε στην ώρα του, μας προβλημάτισε το που θα βάζαμε τόσα πολλά πράγματα, καθίσματα, έπιπλα, στασίδια, προσκυνητάρια και τόσα άλλα ως και πώς θα αποφεύγαμε την επιβλαβή σκόνη από τις αγιογραφίες κ.λ.π. χώρους. Ευτυχώς όμως παρ’ όλες αυτές τις δυσκολίες με τη δική σας βοήθεια και τη δική σας οικονομική ενίσχυση, το αποφασίσαμε και τα καταφέραμε.

Σας ευχαριστώ και δι’ όλα τα υπόλοιπα έργα της θέρμανσης, τις αγιογραφίες, το σύνθρονο και

 λοιπά συμπληρωματικά έργα ως και τις υπόλοιπες εργασίες του Νεκροταφειακού Ναού της

 Αγίας Παρασκευής. Σας ευχαριστώ όλους σας και δι’ όλα. Βέβαια παραμένουν και άλλες

 ελλείψεις όπως η επιμαρμάρωση του γυναικονύτου κ.λ.π.

Ευτυχώς όμως όπου πάλι με τη δική σας βοήθεια και προσφορά, έχουν συγκεντρωθεί τα απαραίτητα χρήματα. Υπάρχουν κατατιθεμένα στην τράπεζα 53.000 ευρώ, που φθάνουν και περισσεύουν δια να χρησιμοποιηθούν δι’ όλες τις υπόλοιπες ανάγκες της Εκκλησίας. Ευχαριστώ όλες τις Κυρίες της Ενοριακής δράσης και της Εστίας Αγάπης γερόντων όπου με τόση αγάπη και φιλοτιμία και προθυμία στήριξαν επιτυχώς και ανιδιοτελώς το έργον την Εστίας με την προσφοράν φαγητού στους πένητας της περιοχής όπου συνεχίζεται ανελλιπώς μέχρι σήμερα, και μάλιστα αφήνουμε περίσσευμα 21.500 ευρώ στην Τράπεζα και 3.000 μετρητά.
Ευχαριστώ τους νεωκόρους που συνυπηρέτησαν μαζί μου μέχρι σήμερα όπως και όλους τους καλλικέλαδους ιεροψάλτες όπου συνέψαλαν μαζί μας μέχρι σήμερα. Εις όλους απευθύνομαι και όλους τους ευχαριστώ εκ βάθους ψυχής και καρδίας με ειλικρίνεια και αγάπη και εκτίμησιν.
Δεν έχω, ούτε νοιώθω καμίαν πικρίαν, κανένα παράπονο από κανένα και για τίποτε. Γιατί ακόμη κι εκείνοι που ο κόσμος τα θεωρεί ως πικρίες, γνωρίζω ότι η Χάρις του Θεού μέσα από τη Χαρμολύπη της Ιεροσύνης τα μετατρέπει από πικρά σε γλυκά. Κι αυτή τη στιγμή που είναι ένα σημαντικό σημείον της ζωής μου και της Ιερατικής μου διακονίας, ζητώ από όλους εκ βάθους της ψυχής και της καρδιάς μου συγγνώμη για τα τυχόν λάθη μου και τις παραλήψεις που τυχόν διέπραξα κατά την άσκηση των καθηκόντων μου. Συγγνώμη αιτούμαι και ζητώ, και συγγνώμη παρέχω σε όλους και δι’ όλα.

Θα ήθελα όμως ακόμη να σας ευχαριστήσω δι’ ένα πολύ σοβαρό λόγο.

Ενθυμούμαι, και ποτέ μα ποτέ δεν θα ξεχάσω τη μεγάλη ηθική και υλική συμπαράσταση σας σε μία μεγάλη δοκιμασία που μου επεφύλαξε και επέτρεψεν ο Κύριος, όταν είχα το παιδί μου από ατύχημα στο Νοσοκομείο επί  9 ολόκληρους μήνες ως φυτό. Πώς να λησμονήσω τις επισκέψεις σας και τις προσευχές σας καθ’ όλο αυτό το χρονικό διάστημα όπου τελικά Δόξα τω Θεώ επέφεραν ευχάριστο και σωτήριον αποτέλεσμα; Δε θα σας ξεχάσω ποτέ μα ποτέ στη ζωή μου και πάντα θα βρίσκεσθε στη σκέψη μου, στο μυαλό και στην καρδιά μου. Διότι σας αγάπησα πολύ, και σας αγαπώ πολύ και θα σας αγαπώ μέχρι που θα αναπνέω και που θα ζω. «Κι αν έχει ο τάφος όνειρα, σεις θα είσθε το όνειρό μου, και πεθαμένος ακόμη θα θαρρώ πως είσθε στο πλευρό μου».

Σας εύχομαι ολόψυχα κάθε καλή υγεία, χαρά και ευτυχία, ατομική και οικογενειακή και πάντα να σμίγουμε με αγάπη και χαρά. Καλά Χριστούγεννα, αίσιον και ευτυχές το νέον έτος 2011.

Σας χαιρετώ, σας φιλώ, σας αγαπώ και θα σας αγαπώ μέχρι που θα αναπνέω και που θα ζω.

Ο θεός πάντα μαζί σας. π. Ιωάννης Τραντάς.

π. ΣΥΜΕΩΝ (κατά κόσμον ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ) ΤΣΙΝΕΛΗΣ.

Ο π. Συμεών στο κέντρο

Ο π. Συμεών γεννήθηκε στον Άγιο Νικόλαο Λασιθίου με μητέρα εκ Κριτσάς καταγόμενη, την Καλλιόπη Παγκάλου και πατέρα το Σταύρο Τσινέλη, γανωτής το επάγγελμα.

Απέκτησαν τη Ζαμβία, την Αντωνία, τη Μαρία και τον π. Εμμανουήλ – Συμεών.

Ο π. Συμεών σπούδασε στην Ανωτέρα Εκκλησιαστική Σχολή (Ακαδημία) Θεσσαλονίκης. Το 1983 πήγε στο Άγιον Όρος, στην Ιερά Μονή του Αγίου Παύλου, όπου εκάρη μοναχός με το όνομα Συμεών. Το 1991 χειροτονήθηκε Διάκονος και το 1995 Πρεσβύτεροςς υπό του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Ατλάντας κ. Φιλίππου.

Το 2000 έρχεται και εγκαταβιώνει στην Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου στην Πάτμο, όπου κατ’ εντολήν του Καθηγουμένου και Πατριαρχικού Εξάρχου Αντύπα, έλαβε το οφίκιο του Αρχιμανδρίτου και της πνευματικής πατρότητας υπό του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτου Καστορίας κ. Σεραφείμ.

Σήμερα το 2022 εδώ και πέντε χρόνια ζει στον ΄Αγιο Νικόλαο και προσφέρει τις υπηρεσίες του ως ιερέας στην Ιερά Μονή Κουφής Πέτρας παρά τη Νεάπολη Μεραμβέλλου.

Από τον εορτασμό του Κριτσώτη Αγίου Νεομάρτυρα Νικηφόρου

Ο Επίσκοπος Πέτρας και Χερρονήσου κ. Γεράσιμος

με τους νυν ιερείς της Κριτσάς (π. Γεώργιο Μπροκάκη, π. Νικόλαο Καπαράκη και π. Λεωνίδα Γιαλούρη)

Μαζί τους ο Δήμαρχος κ. Ζερβός Αντώνιος και ο Πρόεδρος Κριτσάς κ. Μανώλης Μασσάρος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

Σημαντική υπήρξε η συνεισφορά των παρακάτω για να ολοκληρωθεί η έρευνα και η συγγραφή του παρόντος:

1.Η συλλογή “ΡΑΝΤΟΛΟΓΙΑ” του αείμνηστου δασκάλου και λαογράφου Γεωργίου Περάκη

2. Της Ρένας Ταβλά – Γενειατάκη από το αρχείο του πατέρα της ειρηνοδίκη Γεωργίου Ταβλά, κατοίκου Ηρακλείου και Θραψανού

3. Τινών κατοίκων της Κριτσάς (Νεκτάριος Κοκκίνης, Ιωάννης Μαρκάκης (Κοτσυφός))

4. Της Γεωργίας Σημαιάκη - Τζανάκη

5. Του Γεωργίου Κ. Παγκάλου

6. Του Ιωάννη Εμμ. Παρασκάκη

7. Ενθυμήσεις – έγγραφα αειμνήστου Εμμ. Μιχ. Ταβλά Γυμνασιάρχη

8. Του π. Νικολάου Καπαράκη

9. Του π. Λεωνίδα Γιαλούρη

10.Του π. Ιωάννη Τραντά

11. Του π. Γ. Μπροκάκη

12. Ι. Καθεδρικός Ναός Αγίας Τριάδος Αγίου Νικολάου, Ευαγγέλου Παχυγιαννάκη

Ιωάννης Κ.Ταβλάς Συνταξιούχος Δάσκαλος