Η ΠΑΛΙΑ ΚΡΙΤΣΑ-ΤΟ ΤΑΧΥΔΡΟΜΕΙΟ

Ο Αγροτικός Ταχυδρόμος στα χωριά μας,

και από  τα παλιά ΕΛ.ΤΑ,

στο σημερινό Ταχυδρομικό Πρακτορείο της Κριτσάς

  

 Η ζωή στα χωριά το παρελθόν

Σήμερα  νοερά θα ταξιδέψουμε  στο πολύ παλιό παρελθόν  για να βρεθούμε σε  χρόνια  και  εποχές που  στα περισσότερα χωριά μας δεν υπήρχαν βρύσες στο εσωτερικό των σπιτιών, ούτε ρεύμα, ούτε τηλέφωνο, ούτε τηλεόραση, ούτε ραδιόφωνο, ούτε και  τροχοφόρα οχήματα και  αν παρ΄ελπίδα παρουσιαζόταν τέτοιο σε κανένα χωριό  ερχόμενο  από την πολιτεία

αυτό με δυσκολία  θα διάβαινε  τις πελώριες σε βάθος λακκούβες, των στενών χωμάτινων κι επικίνδυνων δρόμων, κυρίως των ορεινών χωριών μας.

Ο Γεώργιος Ευαγγελινάκης

Όμως παρά ταύτα, οι κάτοικοι αυτών των χωριών  ένοιωθαν ευτυχισμένοι  και ανέμελα   ζούσαν χωρίς παράπονα  και όλοι τους  εργαζόντουσαν τις περισσότερες ώρες του 24ώρου χωρίς ανάπαυλα,  στις αγροτικές τους εργασίες και τη βοσκή των ζώων τους.

Ο αγρότης, τα τότε χρόνια,  που γνώριζε τα πάντα γύρω από τα προϊόντα  που παρήγαγαν τα χωράφια του, δε γνώριζε και χωρίς υπερβολή, να σχηματίσει αριθμό  τηλεφώνου, μια που αυτά  του ήταν άγνωστα και  ίσως δεν είχε ποτέ του δει  συσκευή τηλεφώνου.

Ο Γιάννης Μ. Σκουλικάρης

με τη σύζυγό του

Ο ρόλος του αγροτικού ταχυδρόμου

Τα  παλιά λοιπόν εκείνα  χρόνια, τότε που η επικοινωνία μεταξύ πόλεων και χωριών ήταν πολύ δύσκολη, και το χειμώνα με τις κακοκαιρίες  σχεδόν αδύνατη, σπουδαίο ρόλο έπαιξαν οι αγροτικοί ταχυδρόμοι.

Αγγελιοφόρος, κομιστής μηνυμάτων, ευχάριστων ή δυσάρεστων, ο ταχυδρομικός διανομέας, και δη ο αγροτικός, αποτελούσε επί δεκαετίες ένα πρόσωπο αγαπητό στην ελληνική ύπαιθρο.

 Εχέμυθος και συνεπής, είχε άμεση επαφή με τον κόσμο και πολλές φορές διατηρούσε συναισθηματικό δεσμό με οικογένειες που επισκέπτονταν συχνά.

Ο  ταχυδρόμος χωρίς δισταγμό, με όποιον καιρό, με τον ταχυδρομικό σάκο γεμάτο πολύτιμο φορτίο στον ώμο, «εκτελούσε το δρομολόγιό του και στους πιο δύσβατους δρόμους.

 Και δεν ήταν λίγες οι φορές που οι ταχυδρόμοι των ορεινών χωριών γίνονταν θύματα κακοποιών, κυρίως σε εποχές που μετέφεραν χρήματα.

 Με λίγα λόγια, την εποχή εκείνη, εκείνοι οι ταχυδρόμοι ήταν άνδρες γενναίοι, ήταν καθημερινοί «ήρωες!»

Η ίδρυση του Γενικού Ταχυδρομείου

Η σύσταση των Ελληνικών Ταχυδρομείων έγινε σχεδόν αμέσως μετά την επανάσταση του 1821 και την  απελευθέρωση  της χώρας από την τουρκοκρατία.

 Στις 24 Σεπτεμβρίου 1828 ο Κυβερνήτης της Ελλάδας Ιωάννης Καποδίστριας υπογράφει ψήφισμα «Περί συστάσεως τακτικής ταχυδρομικής συγκοινωνίας», ιδρύοντας το «Γενικόν Ταχυδρομείον».

Βέβαια μέχρι τότε, από την αρχαιότητα, με διάφορους τρόπους και όχι πάντα αποτελεσματικούς κι εχέμυθους στέλνονταν μηνύματα.

Υπήρξε επομένως  η ανάγκη για μεγαλύτερη οργάνωση των αποστολών. Αυτό επετεύχθη σταδιακά μέχρι που φτάσαμε στα σημερινά ΕΛ.ΤΑ, στα ταχυδρομικά πρακτορεία, αλλά και στις άλλες εταιρείες ταχυμεταφορών.

Κων/νος Μιχ. Κλεισαρχάκης

Ο εξοπλισμός του Ταχυδρόμου

Η στολή του ταχυδρόμου, είχε χρώμα ανοιχτό γκρι και στη κεφαλή φορούσε πηλίκιο με γραμμένα τα αρχικά  Ε.Τ. που σήμαιναν «Ελληνικά Ταχυδρομεία» και  διέθετε και  καραμούζα που έμοιαζε σα μια μικρή σάλπιγγα που η υπηρεσία τού είχε παραχωρήσει.

Φορτωμένος με την ταχυδρομική του τσάντα, την κρεμούσε μπροστά στο στήθος ή στην πλάτη του.

Κατέφθανε στο χωριό πότε με τα πόδια, πότε με άλογο, πότε με ποδήλατο, πότε με μηχανάκι, πότε με αυτοκίνητο, ανάλογα με το πόσα χρόνια γυρνάμε πίσω, μα ποτέ χωρίς καλά ή άσχημα χαμπέρια, γιατί είχαμε πολλά κι από αυτά!

Η αποστολή του ταχυδρόμου

Διπλή ήταν η αποστολή του ταχυδρόμου τότε παλιά, που οι άνθρωποι αντάλλασσαν μηνύματα με επιστολές, με γράμματα.

Μοίραζε τα γράμματα στους παραλήπτες, ίσαμε το πιο απομακρυσμένο χωριό και, ελλείψει άλλου τρόπου, δηλαδή ταχυδρομικού καταστήματος, έπαιρνε τα γράμματα που έστελναν στους δικούς τους εντός της πατρίδας ή εκτός στους ξενιτεμένους συγγενείς τους.

Ο ταχυδρόμος σήμερα, μια ξεπερασμένη γραφικότητα

Ίσως σήμερα, που η ψηφιακή πραγματικότητα, η τεχνολογία και στη μεταφορά των ειδήσεων έχει υποκαταστήσει τα πάντα ή σχεδόν τα πάντα, «ο ταχυδρόμος» μπορεί να μην κατέχει πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή μας και να θεωρείται σαν μια ξεπερασμένη γραφικότητα.

Ή να λειτουργεί πια ως μεταφορέας λογαριασμών ΔΕΗ, ΟΤΕ, ΕΥΔΑΠ, σπανίως τηλεγραφημάτων και κάποιων έντυπων περιοδικών και εφημερίδων.

Σημαντική η προσφορά του παλιού ταχυδρόμου

 Είχε όμως παλαιότερα το ρόλο αυτό; Όχι βέβαια.

Οι περισσότεροι άνθρωποι τα πρώτα μεταπολεμικά χρόνια ήταν αναλφάβητοι. Επομένως ο ταχυδρόμος της εποχής εκείνης  έπαιζε πρωτεύοντα ρόλο στη ζωή εκείνων των ανθρώπων.

 Ήταν ένα άτομο αναντικατάστατο, δεν ήταν δηλαδή μόνο μοναδικός μεταφορέας επιστολών και επιταγών, καλών και κακών ειδήσεων, επιταγών κι εμβασμάτων, αλλά κάποιες φορές τους έγραφε κι επιστολές ή τους έκανε μικροεξυπηρετήσεις, μια κι ερχόταν από την πόλη.

Το Ταχυδρομικό Γραφείο (Ταχυδρομείο), στην Κριτσά

Στην Κριτσά πριν το πόλεμο, προπολεμικά όπως λέμε, λειτούργησε Ταχυδρομικό Γραφείο και συγχρόνως λειτούργησε και ως Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο. Έτσι κάλυπτε τους κατοίκους ως προς την αλληλογραφία αλλά μπορούσαν να έχουν και χρηματικές συναλλαγές και να λαμβάνουν και τη σύνταξή τους.

Βλέπετε η Κριτσά τότε ήταν κωμόπολη ,ένα αρκετά μεγάλο και πυκνοκατοικημένο χωριό.

(3 εικόνα)

 

( 4 εικόνα)

Οι υπάλληλοι του Ταχυδρομείου

Στο Ταχυδρομείο, (Ταχυδρομικό Γραφείο) της, όσο λειτουργούσε υπηρέτησαν σε αυτό αρκετοί υπάλληλοι, είτε ως Προϊστάμενοι ,είτε ως διανομείς.

 Μερικοί μάλιστα ήταν Κριτσώτες.

Ας ανατρέξουμε λοιπόν χρόνια πολλά πίσω και να θυμηθούμε τους προϊστάμενους του Ταχυδρομικού Γραφείου Κριτσάς , (Ταχυδρομείου όπως το λέγαμε εν συντομία), κι αργότερα ΕΛ.ΤΑ (Ελληνικά Ταχυδρομεία),  αλλά και τα ονόματα των λοιπών διανομέων, που οι περισσότεροι σήμερα δεν είναι εν ζωή!  

Πέρασαν αρκετοί µε ζήλο, σεβασµό και αγάπη προς το χωριό µας, ίσως  και άλλοι, που δεν τους θυµάµαι.

Πρώτος προϊστάμενος αναφέρεται ο Γεώργιος Κοζύρης (Κοζυράκης) και ακολούθησαν ο Εμμανουήλ Σακελλάρης, ο Εμμανουήλ Χαρούλης, ο Γεώργιος Ευαγγελινάκης, ο Λάμπρος Πηγουνάκης, ο Κων/νος Λεμπιδάκης,  και ο Γεώργιος Μιγώμης.

Ταχυδρομικοί διανομείς: O Zaχαρίας Ταβλάς, (διανομές έκανε στα γύρω χωριά με φοράδα) ο Εμμανουήλ Κουτάντος,(με φοράδα τα πρώτα χρόνια και στα μετέπειτα με μια μηχανή floreta), ο Ιωάννης Μιχ.Σκουλικάρης, ο Γεώργιος Πατεράκης,ο Γεώργιος Ι. Μιγώμης, ο Ιωάννης Ζερβός και τελευταίος μέχρι που έκλεισαν τα ΕΛ.ΤΑ Κριτσάς και μεταφέρθηκα στην πρωτεύουσα στον Άγιο Νικόλαο, ο Κων/νος Μιχ.Κλεισαρχάκης.

Να προσθέσουμε στους διανομείς και δυο Κριτσώτες, εκ των  οποίων ο ένας, ο μακαρίτης Εμμανουήλ Λαθιωτάκης, εργάστηκε στα ΕΛ.ΤΑ Αγίου Νικολάου καθώς και ο άλλος ο Εμμανουήλ Μιχ. Σκουλικάρης, ο οποίο συνεχίζει να εργάζεται ακόμη, επίσης στα ΕΛ.ΤΑ Αγίου Νικολάου.

Ο Γεώργιος Ευαγγελινάκης, ο Γιάννης Σκουλικάρης

με την υπηρεσιακή στολή και το πηλίκιο,

παρέα με Κριτσώτες

Ο Γεώργιος Ευαγγελινάκης με μηχανοκίνητους διανομείς

 

Οι μετεστεγάσεις του Ταχυδρομείου

Το γραφείο δεν είχε μόνιμη στέγη κι έτσι κάποιες φορές μεταφερόταν σε άλλο οίκημα.

 To πρώτο ταχυδρομείο λειτούργησε στον α΄όροφο σε οικία του Μιχάλη Σημαιάκη, στη συνέχεια στο ισόγειο οικίας του Γιάννη Ατσαλή, απέναντι από το σημερινό γραφείο του Πολιτστικού Συλλόγου. Αργότερα ματαφέρθηκε στο ισόγειο της οικίας Δετοράκη,(α΄φωτογραφία), όλα στην παλιά πλατεία.

 Από εκεί μεταφέρεται στο ισόγειο της οικίας Εμμ. Σκυβάλου, σήμερα ταβέρνα Πλάτανος.

 Αργότερα μεταφέρεται στο ισόγειο της οικίας Κλώντζα Γιάννη (Κανάκη), τώρα το Μπαχαροπωλείο της Σοφοχάρης Σγουρού, επί της πλατείας Δετοράκη και τελευταία απέναντι από το Συνεταιρισμό Γυναικών Κριτσάς, επί ιδιοκτησίας του Νίκου Σγουρού του Ιωάννου, όπου υπήρξε και η τελευταία θέση του, λόγω της μεταφοράς του στον Άγιο Νικόλαο, (β΄φωτογραφία).

Έτσι μετά από 10ετίες λειτουργίας του, το Ταχυδρομείο Κριτσάς, όπως και αρκετά άλλα Πανελλαδικά, το Νοέμβριο του 2013, συγχωνεύεται με εκείνο του Αγίου Νικολάου και μεταφέρεται εκεί.

Έκτοτε η Κριτσά διαθέτει Ταχυδρομικό Πρακτορείο από την κα Ελισάβετ Λιοντάκη-Ραπάνη, εντός του καταστήματος τουριστικών ειδών που διαθέτει, στον κεντρικό δρόμο του χωριού και δίπλα στον πέρα πλάτανο, (εικόνες 1και 2).

Τα Ταχυδρομικά Πρακτορεία ΕΛΤΑ αποτελούν ένα εκτεταμένο συμπληρωματικό δίκτυο παροχής ταχυδρομικών υπηρεσιών και εξυπηρέτησης, τόσο σε αστικές όσο και σε αγροτικές περιοχές της χώρας και καλύπτουν με αξιόπιστο τρόπο τις ταχυδρομικές ανάγκες των πελατών.  

Λειτουργούν με ωράριο εμπορικών καταστημάτων και εκτελούν όλες τις ταχυδρομικές υπηρεσίες.

Έκτοτε οι ταχυδρομικές ανάγκες στην Κριτσά καλύπτονται άριστα από την κα Ελισάβετ τόσο για τους κατοίκους όσο και για τους ξένους του χωριού.

Η κα Ελισάβετ, επικουρούμενη από τη μητέρα της, την κα Μαρίνα, είναι πάντα πρόθυμη και ακούραστη να  εξυπηρετήσει το κοινό σε καθημερινή βάση.

 Φορτωμένη τον ταχυδρομικό σάκο επί πολλές ώρες καθημερινά, διατρέχει όλο το χωριό και είναι και μεγάλο και μοιράζει την αλληλογραφία στους κατοίκους.

Tόσοι και τόσοι υπάλληλοι πέρασαν από το παλιό ταχυδρομείο της Κριτσάς και σίγουρα θα περάσουν κι άλλοι πολλοί, με μια τσάντα γεμάτη αναμνήσεις!   

Ας είναι αιωνία η μνήμη των νεκρών και ζωή μακρόχρονη, να έχουν οι ζώντες!         

Γιάννης Κ. Ταβλάς

Συνταξιούχος δάσκαλος